Alt işveren- asıl işveren kimdir? İşçinin hak ve alacaklarından sorumlulukları nasıldır? gibi günümüzün önemli sorunlarından biri olan ve halk arasında ‘taşeron’ olarak bilinen alt işveren-asıl işveren ilişkisi İş Kanununun 2. maddesinde açıkça düzenlemiştir. Buna göre;
“Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir.
Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur.”
Daha önceki yazılarımızda işe iade davasının şartlarını ve sonuçlarını birçok kez anlatmış idik. Fakat incelenen Yargıtay kararı gereğince özetle bir kez daha bahsetmek gerekir ise;
– İş Kanununun 18, 19 ve 20. maddeleri gereğince; otuz veya daha fazla işçinin çalıştığı işyerinde, en az altı aylık kıdemi olan işçinin iş sözleşmesi geçerli bir sebep olmaksızın feshedilmiş ise işçi fesih bildirimini tebliğ aldığı tarihten itibaren 1 ay içerisinde işe iade davası açabilir.
– İş Mahkemelerinde yapılan yargılama neticesinde feshin geçersizliğine karar verilir ise; işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşçinin başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az 4 aylık ve en çok 8 aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur. Bununla birlikte işveren bu süreçte işçiyi çalıştırmadığı için de en çok 4 aya kadarlık ücretini de ödemekle yükümlüdür.
Yukarıdaki açıklamalarımız ışığında alt işveren-asıl işveren ilişkisinde işverenlerin sorumluluğunu ve bir işe iade davasında işverenin sorumluluğunu öğrenmiş bulunmaktayız. Peki alt işveren-asıl işveren ilişkinin olduğu bir işyerinde çalışan işçinin iş sözleşmesi geçerli bir neden olmaksızın feshedilir ise, işçinin açacağı işe iade davasın sonuçları ne olacaktır. İşçiyi kim işe başlatacaktır? İşe başlatmama durumunda ödenecek tazminatlardan işverenler sorumluluğu nasıl paylaşacaklar?
Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2014/2876 E. 2014/4112 K. ve 27.2.2014 tarih sayılı kararında bu konuya değişmiştir.
“Davacı vekili, davacının … Büyükşehir Belediyesi Raylı Sistem Daire Başkanlığı bünyesinde tramvay tamir bakım atölyesinde alt işveren işçisi olarak 2004 yılında çalışmaya başladığını, davacının iş sözleşmesinin yazılı fesih bildirimi yapılmadan sona erdirildiğini belirterek davacının işe iadesini talep etmiştir.
Davalı … Büyükşehir Belediyesi vekili davacının müteahhit firma elemanı olarak belirli süreli bir işte çalıştığını davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, bozma sonrası yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulü ile davalı … Büyükşehir Belediyesi aleyhine açılan davanın üst işveren olması sebebiyle reddine ve davacının diğer davalı M… Mimarlık Ltd. Şti. hakkında açtığı davanın kabulü ile işe başlatmama halinde ödenecek tazminat miktarının davacının dört aylık brüt ücreti tutarında olmasına karar verilmiştir.
Karar, davacı ve davalı M… Mimarlık Ltd. Şti. tarafından temyiz edilmiştir.
Dosya içeriğine göre somut uyuşmazlıkta mahkemece, davalılardan alt işveren şirketi tarafından haklı fesih yapıldığının ispatlanamadığına ve yazılı fesih bildirimi bulunmadığından feshin geçersizliğine ve davacının M… Mimarlık Ltd. Şti’ ne iadesine karar verilmesi isabetlidir.
Ancak, feshin geçersizliği ve işe iade davasının alt işveren ve asıl işveren ilişkisi bulunduğu takdirde her iki işverene birlikte açılmalı ve işverenler arasındaki ilişkide muvazaa bulunmaması halinde ise davacı işçinin alt işveren işçisi olup, iş sözleşmesi alt işveren tarafından feshedildiğinden, feshin geçersizliği ve işe iade yükümlülüğünün alt işverenin olması gerekir.
Asıl işveren iş ilişkisinde iş sözleşmesinin tarafı bulunmadığından, asıl işverenin işe iade yönünde bir yükümlülüğünden söz edilemez.
Asıl işverenin işe iade kararı sonrası işçinin işe başlamak için başvurması ve alt işverenin işe almamasından kaynaklanan işe başlatmama tazminatı ile dört aya kadar boşta geçen süre ücretinden alt işverenle birlikte sorumluluğu vardır…
Somut uyuşmazlıkta, davalılar arasında asıl işveren-alt işveren ilişkisi kurulduğu sabittir. Ancak mahkemece kurulan hükümde davacının işe iadesine ve işe başlatmama tazminatı ile boşta geçen süre ücretinden davalı M… Ltd. Şti.’ nin sorumlu tutulmasına karar verilmiştir. Yapılan açıklamalar ışığında davalı …Büyükşehir Belediyesinin işe iade davasında işe iadenin mali sonuçlarından (işe başlatmama tazminatı ve boşta geçen süre ücretinden) diğer davalı ile müteselsilen sorumluluğuna karar verilmesi ve fesih sebebine, davacının davalı işyerindeki çalışma süresine göre davacının işe başlatmama tazminatının beş aylık ücreti tutarı olarak belirlenmesi gerekirken yazılı biçimde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.”
Sonuç olarak;
1. Taşeron işçisi işe iade davası açacak ise davasını her iki işverene karşı açmalıdır.
2. Taşeron işçisinin açacağı işe iade davasının sonucunda feshin geçersiz olduğuna karar verildiğinde; işe iade kararı yalnızca alt işveren açısından hüküm ifade edecek, yani davacı işçiyi işe başlatacak alt işveren olacaktır.
3. Ancak davacı işçi alt işveren tarafından işe başlatılmaz ise tespit edilen tazminatlardan (işe başlatmama tazminatı ve boşta geçen süre ücretinden) her iki işveren de birlikte sorumlu olacaklardır.
Av. Tuba Özcan
Okyay | Evren
Avukatlık & Arabuluculuk Ofisi
İyi günler kamuda taşeron olarak calismaktaydik bizim ilk sözleşme 1 yılık sonraki ihale 113 günlük ama ilk sözleşme ile ikinci sözleşme askeri ucret maaş oranı 2 sözleşme de değişti bide 2 inci sözleşmede hükümet kadro sureci uzadığından dolayı 113 gün sözleşme maddesi ile sözleşme yapıldı ve kurum gelen yazıda yaşanan aksaklık nedeniyle sözleşme yenilendi hukuk olarak aksaklık diye bir madde varmı belirtili sözleşme olsa bile hükümet kadro sureci uzadığından dolayı maddesi belirtisiz yapiyormu kadro ile aynı işi yapiyorduk ihale memur gibi geçici görev gittik teşekkür ederim
Merhaba izmirde aile sosyal politikalara bagli huzurevinde 4 yil calistim sonrasinda haksiz yere isten cikarildim davayı taşeron sirkete degil de huzurevine actim ve orda da huzurevi bizimle bir husumeti yok dava nin reddini istedi halbuki ben taşerin firmayı hiç tanimiyordum bile beni ise kurum müdürü aldı işe giriş evraklarimi da ona verdim. Bu durumda mahkeme neye karar verir sizce. Ayrica redde karar verirse taşerona dava acabilirmiyim yoksa hakkim kaubolmjşmu olur zamandan dolayi ?
Merhaba
7 yıldır özel bir şirkette taşeron olarak çalışıyorum. Her firma değiştiğinde firma haklarinizla (kidem,izin) devrediliyorsunuz diyordu. Fakat en son gelen firma bizi kandirdi haklarinizla devredildiniz dediler izin haklarımizi verdiler ama asil işveren Hayır siz tüm haklarınız sifirlanarak gectiniz dedi. Sizin bütün haklarınız önceki firmada kaldığını soylediler.Bende Haklarımız devredildi diye önceki firmanın gösterdiği projeye de gitmedim. İş yerinde maaşı soylememe, düşürme gibi olaylar da yaşadım bu durumda dava açma hakkım var mıdır? Bu arada psikolojik mobing dışlanma gibi sorunlar yaşadığım için istifa etmek zorunda kaldım.
Teşekkürler
çalıştığınız iş ve işyeri değişmedi ise ve arada herhangi bir tazminat ödemesi almadı iseniz tüm haklarınız en baştan bu yana asıl işveren ve en son işveren üzerinde saklı kalır. Önceki işverenler de kendi dönemleri için sorumludurlar. Ancak mobbing sebebi ile istifa ettiyseniz kıdem tazminatı için bu durumu ispatlamanız gerekir. diğer haklarınızı yine de talep edebilirsiniz
Merhaba,
Taşeron olarak bir kurumda öğretmenlik yapıyordum. 22.07.2016 tarihinde iş akdimin 25/II maddesine göre sonlandırıldığı bilgisini aldım, bana bu cep telefonuma mesaj ve mail olarak bildirildi. Gerekçe olarak aşağıda yazdığım açıklama yapılmış. Bu açıklama mevzu geçen hiçbir bağlantım yada hiçbir destekleyici kişisel durumum bulunmamaktadır. Kendimden %100 eminim. Bu sebeple işten çıkarılmış olmak herşeyden önce Onurumu zedeledi. Hem işe iade davası hem de manevi tazminat davası açmak istiyorum.
Bağlı bulunduğum kurum ile yaklaşık 1,5 senedir çalışıyorum, yalnız şöyle bir durum var görev yaptığım kurum her 1 senede taşeron firma ismini değiştirerek sözleşmemizi yenilemektedir. 14.02.2015 tarihinde x taşeron firması ile başlayan sözleşmem 30.06.2015 tarihinde sonlandı daha sonra 20.07.2015 te başka bir taşeron firma ile sözleşmem yenilendi ve bu sözleşme de belirli süreli sözleşmeydi 30.06.2016′ da bitti. 01.07.2016 tarihinde yine başka bir taşeron firma ile sözleşmemiz yenilendi ancak henüz imza atmamıştım bu sözleşmeye. Son iş akdi feshin henüz imzalamamış olduğum sözleşmeye istinaden yapıldı.
Tüm bu bilgiler doğrultusunda ne yapmalıyım? Hakkımı nasıl aramalıyım? Yardımlarınızı rica ederim.
“Devlet kurumları tarafından illegal yapıların tüm unsurları ile daha etkin mücadele edilmesi amacıyla; bu yapılar ile ilişki içinde olan, emir ve talimat alan, doğrudan ya da dolaylı olarak kontrol ettiği her türlü legal görünümlü yapıyla ilişki kuran, amaçlarına ulaşmasına hizmet etmek üzere maddi katkı sunan, kendisine verilmiş görev ve yetkileri kötüye kullanan, farklı ortamlarda açık veya gizli propaganda yapan ve bu yapının etkisinde hareket eden kişiler için her türlü takibat, soruşturma ve kovuşturmaya başlanmıştır.
Bu kapsamda kurumumuza ulaşan bilgiler ışığında iş akdiniz, 22.07.2016 tarihi itibari ile 4857 sayılı İş Kanunu 25/II ye göre sonlandırılmıştır.
Bilgilerinize sunarız.”
Merhaba konu ile herhangi bir ilginiz ya da ilişkiniz yok ise “sözleşmeniz belirli süreli değilse” işe iade davası açabilirsiniz. Eğer belirli süreli ise o zaman kıdem ve ihbar tazminatlarınızın ödenmesi için yargı yoluna başvurabilirsiniz.