İş Kanunu’nun 18. Maddesinde feshin geçerli bir sebebe dayandırılması başlığı altında düzenlenen sebeplerden biri de “İşletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli sebepler”dir.
Geniş anlamda, işletme, işyeri ile ilgili ve işin düzenlenmesi konusunda, bu kapsamda işçinin iş sözleşmesinin feshi dahil olmak üzere işverenin aldığı her türlü karar, işletmesel karardır. İşletmenin, işyerinin ve işin gereklerinden kaynaklanan fesihte, yargısal denetim yapılabilmesi için mutlaka bir işletmesel karar gerekir. İş sözleşmesinin iş, işyeri veya işletme gereklerine dayalı olarak feshi, işletmesel kararın sonucu olarak gerçekleşmektedir.
İşletmesel kararın amacı ve içeriğini belirlemekte özgür olan işveren, işletmesel kararı uygulamak için aldığı tedbirin feshi gerekli kıldığını, feshin geçerli nedeni olduğunu kanıtlamalıdır. Aynı zamanda işveren, Medeni Kanun’un 2.maddesi uyarınca, yönetim yetkisi kapsamındaki bu hakkını kullanırken, keyfi davranmamalı, işletmesel kararı alırken dürüst olmalıdır.
Peki bu türden usulüne uygun olarak verilmiş bir karar, nasıl uygulamalıdır? Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2015/12674 E. 2015/16887 K. ve 11/05/2015 tarihli kararı bu konuyu incelemiştir;
Davacı vekili, müvekkilinin iş sözleşmesinin geçerli sebep olmadan işverence feshedildiğini ileri sürerek feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini, işe başlatılmama halinde ödenmesi gereken tazminat ile boşta geçen süre ücret ve diğer haklarının belirlenmesini talep etmiştir.
Davalı vekili, iş sözleşmesinin ekonomik gerekçelerle geçerli sebeple feshedildiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Feshin geçerli sebebe dayanmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmesi üzerine hüküm davalı tarafça temyiz edilmiştir.
Yargıtay 22. Hukuk Dairesi;
Dosya içeriğinden, işyerinde kameraman olarak çalışan davacının iş sözleşmesinin, 31.12.2012 tarihli fesih bildirimi ile davalının mali sıkıntı yaşaması, bu sebeple küçülme yoluna gidilmesi gerekçesiyle feshedildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece bozma ilamı doğrultusunda alınan bilirkişi raporunda, davalı şirketin zarar ettiği, fesihten sonra işçi alımı yapmadığı, istihdam azaltılmına gidildiği tespit edilmişse de emsal işçiler tarafından açılan işe iade davalarında davalı işyerinde fesihten kısa süre önce işçi alımı yapıldığı ve ayrıca dava dışı grup şirketleri için fesihten hemen sonra kameraman olarak çalıştırılmak üzere işçi arandığına dair ilan verildiği belirlenerek feshin geçersizliğine hükmedilmiş ve emsal nitelikteki bu kararlar Yargıtay denetiminden geçerek onanmıştır.(Yargıtay 9.H.D. 30/04/2015tarih ve 2015/3559-3560 esas 2015/15809-15810 karar )
Davalı işverence fesihten önce kısa süre önce işçi alımı yapıldığı ve fesihten sonra verilen iş ilanına göre davalı işverence feshe gerekçe gösterilen işletmesel sebebin tutarlı olarak uygulandığından söz edilemez. Bu durumda, davanın kabulü yerine yazılı şekilde reddi hatalıdır.
Belirtilen sebeplerle, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 20. maddesinin 3. Fıkrası uyarınca, hükmün bozulmak suretiyle ortadan kaldırılması gerekmiştir
SONUÇ
Geniş anlamda işletmesel karar, işyeri ile ilgili ve işin düzenlenmesi konusunda, bu kapsamda işçinin iş sözleşmesinin feshi dahil olmak üzere işverenin aldığı her türlü kararlardır.
İşverence feshe gerekçe gösterilen işletmesel sebebin, tutarlı olarak uygulandığından söz edilemez ise yapılan fesih geçersiz sayılır.
Av. Gözde Gökçe
Okyay | Evren
Avukatlık & Arabuluculuk Ofisi