İş Kanunu’nun 2/6.maddesi uyarınca; Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir.
Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur.
Alt işveren işçisinin açtığı işe iade davasında pasif husumet hem asıl işverene hem de alt işverene yönlendirilmelidir.
Peki işe iade davasını kabul eden mahkeme işçiyi hangi işverene iade edecektir ? Alt işverene mi yoksa asıl işverene mi ?
Konu ile ilgili Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’nin 21.12.2017 Tarih ve 2016/32644 E ve 2017/22023 K sy kararında bu konu incelenmiştir. Karara konu olan olaylarda;
1- Davacı İddiaları
Davacı vekili, müvekkilinin davalı işverenliğe ait havaalanı inşaatında ekskavatör operatörü olarak 24/12/2014 tarihinden iş sözleşmesinin sonlandırıldığı 23/11/2015 tarihine kadar çalıştığını, müvekkilinin iş sözleşmesinin 11 aylık bir süre sonunda haksız ve geçersiz olarak sonlandırıldığını, yapılan feshin kötü niyetli olduğunu belirterek müvekkilinin işe iadesine, boşta geçen süre yönünden 4 aylık ücreti ile işe başlatılmaması halinde 8 aylık ücretinin tahsiline karar verilmesini istemiştir.
2- Davalıların Savunmaları
Davalı … Havaalanları İnşaatı Adi Ortaklığı vekili, … havaalanları inşaatı adi ortaklığı ticari işletmesinin … havaalanı projesinin tamamlanması amacıyla Türk Borçlar Kanunu hükümlerine göre adi ortaklık olarak kurulduğunu ve tüzel kişiliği bulunmadığını, … şirketinin adi ortaklık olarak kurulan bir şirket olduğundan adi ortaklığı oluşturan şirketlerinde davaya dahil edilmesi gerektiğini ve … şirketi yönünden husumet yönünden davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
Diğer davalılar vekili, davacının 24.12.2014 tarihinde müvekkil şirketler tarafından adi ortaklık olarak kurulan … İnşaatı Adi Ortaklığı Ticari İşletmesinde ekskavatör operatörü olarak çalışmaya başladığını, davacının iş akdinin 23.11.2015 tarihinde görevlendirildiği işte yetersiz olması ve çalışma ortamına uyum sağlayamaması sebebiyle haklı sebeple feshedildiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
3- Yerel Mahkemenin Kararı
Yerel Mahkemece, feshin İş Hukuku mevzuatına, işten çıkarma usül ve prosedürüne, çalışanlar arasında eşit davranılması ve feshin son çare olması ilkesine uygun olmadığı belirtilerek, davanın kabulüne, işverence yapılan feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine, dört maaş tutarında boşta geçen süre ücreti ile kıdemine göre, 4 aylık işe başlatmama tazminatına hükmedilmesine, karar verilmiştir.
4- Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’nin Kararı
Karar, davalılar vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dosyayı inceleyen Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’ne göre;
Mahkemece talebin kabulüne karar verilmiş ise de davacının hangi işyerinde işe iade edileceği açıklanmamış, gerekçeli kararın hüküm fıkrasında da davacının hangi davalı nezdinde işe iadesine karar verildiği belirtilmediği gibi davada birden çok davalı bulunmasına karşın işe iade kararının mali sonuçlarından hangi davalının sorumlu olduğu da açıkça belirtilmemiştir.
Feshin geçersizliği ve işe iade davasının alt ve asıl işveren ilişkisinde, her işverene birlikte açılması halinde, davacı işçi alt işveren işçisi olup, iş sözleşmesi alt işveren tarafından feshedildiğinden, feshin geçersizliği ve işe iade yükümlülüğü alt işverenindir. Asıl işverenin iş ilişkisinde sözleşmenin tarafı sıfatı bulunmadığından, asıl işverenin işe iade yönünde bir yükümlülüğünden söz edilemez. Asıl işverenin işe iade kararı sonrası işçinin işe başlamak için başvurması ve alt işverenin işe almamasından kaynaklanan işe başlatmama tazminatı ile dört aya kadar boşta geçen süre ücretinden İş Kanununun 2/6. maddesi gereği alt işverenle birlikte sorumluluğu vardır.
Mahkemece bu hususlar gözetilmeksizin, hüküm kısmında işe iadeden ve işe iadenin mali sonuçlarından ve yargılama giderinden hangi davalı/davalıların sorumlu olduğunun açık ve net bir şekilde belirtilmemesi HMK.nun 297/2 maddesine aykırı olup hatalıdır.
gerekçesi ile mahkeme kararı bozularak ortadan kaldırılmıştır ve davacının alt işverene iadesi ile boşta geçen süre ve işe başlatmama tazminatından her iki davalının müteselsilen sorumlu tutulmasına karar verilmiştir.
SONUÇ
1- Alt işveren işçisinin açacağı işe iade davası hem asıl işverene hem de alt işverene birlikte açılabilir.
2- Muvazaa iddiası bulunmuyorsa, feshin geçersiz olduğu tespit edilir ise; Mahkemece işçinin alt işverene iadesine ve boşta geçen süre ücreti ile işe başlatmama tazminatından hem asıl işverenin hem de alt işveren işçisinin müteselsilen sorumlu tutulmasına karar verilir.
Av. Eren Evren
Patent & Marka Vekili
Okyay | Evren
Avukatlık & Arabuluculuk
www.okyayevren.com