Satış Temsilcilerinin Fazla Mesai Ücreti Alacaklarının Hesabı

İş Kanunu’nun 41.maddesine göre Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır. Yine aynı maddenin devamında Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücretin normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödeneceği hükme bağlanmıştır.

Maaşına ilave prim ile çalışan satış temsilcilerinin fazla mesai iddiaları bugüne kadar hep tartışmalı olmuştur. İşyeri uygulamalarına göre genelde iki tür prim ile denk gelmekteyiz. Bunlardan ilki klasik olan ve işçinin bireysel performansı ile bir hedef tutturulduğunda veya aşıldığında tahakkuk eden primlerdir. Diğer primler ise şirketlerin genel hedefleri tuttuğunda tüm personele yıllık olarak ödenen ve uygulamada bonus ya da ikramiye olarak adlandırılan ödemelerdir.

İkinci tür primin tahakkukunda bireysel bir performansın varlığı yok ise bu şekilde hakkedilen primin fazla mesai alacağına bir etkisinin olmadığı kabul edilmektedir. Fakat hedef tutması veya aşılması sebebi ile ödenen primler ile ilgili iki farklı görüş vardır. Birinci görüş; işçinin prim alabilmek için hedefini tutturması gerektiği ve bu sebeple fazla mesai yaptığını savunarak prim ödenen primlerin fazla mesai alacağı yerine geçmesi gerektiğini savunmakta. Diğer görüş ise prim ile fazla mesainin farklı konular olduğunu savunarak her ikisinin birbirinin yerine geçmeyeceğini ileri sürerek hesaplamanın bağımsız yapılması gerektiğini savunmaktadır. 

Prim ile çalışan satış temsilcilerinin fazla mesai ücreti alacaklarının hesabı ile Yargıtay 9.Hukuk Dairesi son dönemde görüş değiştirerek orta bir yol bulmuştur. Mayıs 2017 tarihli kararı ise bu görüşünü perçinler niteliktedir.

Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’nin 25.05.2017 tarih ve 2017/4939 E ve 2017/9001 K sy kararına konu olan olaylarda; 

Davacı vekili,  diğer iddialarının yanısıra davalı işverence tüm çalışma boyunca fazla mesai ücretlerinin ödenmediğini, çalışması boyunca tüm ulusal bayram ve genel tatil günlerinde, dini bayramlarda iş yerini kapalı olduğu bir gün hariç diğer günlerinde çalışıldığını ancak bugünlerinde ücretlerinin ödenmediğini ileri sürerek fazla mesai ücreti ve ulusal bayram genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsilini istemiştir.

Davalı vekili diğer savunmalarının yanısıra, davacının işten ayrıldıktan sonra ibraname düzenlediğini, düzenlenen ibranamenin borcu sona erdirdiğini, ibranameden sonra alacak talebinde bulunulmasının yasal açıdan kabul edilemeyeceğini, ibranamede ihtirazı kayıt mevcut olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.

Mahkemece toplanan delillere ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.

yargitay

Dosyayı inceleyen Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’ne göre; Davacı işçinin fazla çalışma yapıp yapmadığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.

Satış temsilcilerinin fazla çalışma yapıp yapmadıkları hususu, günlük faaliyet planları ile iş çizelgeleri de dikkate alınarak belirlenmelidir.

Satış temsilcileri genelde belli hedeflerin gerçekleşmesine bağlı olarak prim karşılığı çalışmaktadırlar. Prim, çalışanı özendirici ve ödüllendirici bir ücret ödemesi olup işverence işçiye garanti edilmiş bir temel ücretin üzerine belirli bir usule bağlı olarak ödenen ek bir ücrettir.

İşverenin istek ve değerlendirmesine bağlı olabileceği gibi, sözleşme gereği olarak da verilebilir. Fazla mesai ise kural olarak 4857 Sayılı İş Kanunu’na göre, kanunda yazılı şartlar çerçevesinde, haftalık 45 saati aşan çalışmalardır. İşçi fazla mesai yapsın yapmasın prim ödemesi var ise bu ek ücrete hak kazanır. Ancak ister gezerek, isterse işyerinde çalışsın satış temsilcisi mesaisi artıkça prim alacağı artacağından, bir anlamda yüzde usulü ile çalışması söz konusu olduğundan fazla çalışma ücretinin yüzde usulünde olduğu gibi sadece zamlı kısmının ( %50 ) hesaplanması gerekir.

Somut uyuşmazlıkta, davacının davalı işyerinde satış görevlisi olarak çalıştığı ve yapılan satış miktarına bağlı olarak prim aldığı dikkate alındığında, yukarıdaki ilke kararımızda belirtildiği üzere fazla çalışma alacağının sadece %50 zamlı kısmının hesaplanması gerekirken, bu husus dikkate alınmadan fazla mesai ücretinin %150 hesaplanması hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.

SONUÇ

Maaşına ilave prim ile çalışan satış temsilcilerinin fazla mesai alacaklarının hesabında ispatlanan fazla mesai saati; ücretin 1,5 katı ile değil 0,5 katı ile çarpılarak fazla mesai ücreti alacağı tespit edilir. 

Av. Eren Evren

        Okyay | Evren 

Avukatlık & Arabuluculuk 

   www.okyayevren.com

Yorum Bırak

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir