Tıbbi mümessil, Pazarlama elemanı, Satış Temsilcisi, Müşteri Temsilcisi gibi şirketlerin satış organizasyonunda çalışan ve genelde satış temsilcisi olarak adlandırılan meslek grubunun fazla çalışma iddialarının incelenmesi ve tespiti diğer meslek gruplarından biraz farklıdır. Prim usulü çalışarak zamanının büyük çoğunluğunu işyeri dışında geçiren ve sürekli yolda ya da görüşmede olan satış temsilcilerinin fazla mesai iddiaları Yargıtay tarafından özellikle inceleme konusu yapılmıştır. Yapmış oldukları satışlardan prim kazanan satış temsilcilerinin fazla mesai iddialarını farklı bir değerlendirmeye tabi tutan Yargıtay; vermiş olduğu kararlar ile yasada olmayan bir durumu kural haline getirmiş ve satış temsilcisi pozisyonunda çalışanların fazla çalışma iddiaları bu kurallar doğrultusunda incelenmeye başlamıştır.
İş Kanunu'nun 41.Maddesine göre; Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır ve Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir. İş saatlerinin çoğunu işyeri dışında geçiren ve satışlar üzerinden prim kazanan satış temsilcilerinin haftalık çalışma saatleri neye göre belirlenecektir ?
Yargıtay 9.Hukuk Dairesi'nin 03.05.2013 tarih ile 2011/7849 E ve 2013/13353 K sy kararında bu husus bir kez daha tartışılmıştır.
Karara konu olan olayda bir işyerinde prim usulü ile satış temsilcisi olarak çalışan davacı iş akdinin feshedilmesi sebebi ile kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötüniyet tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, yemek ücreti, ücret alacağı ile prim ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davalının iş sözleşmesini fesihte haksız olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Yargıtay 9.Hukuk Dairesi diğer temyiz itirazlarını reddetmiş ancak Fazla Çalışma iddiası ile ilgili tespitlerde bulunmuştur. Yargıtay kararına göre;
Satış temsilcilerinin fazla çalışma yapıp yapmadıkları hususu, günlük faaliyet planları ile iş çizelgeleri de dikkate alınarak belirlenmelidir. Genelde belli hedeflerin gerçekleşmesine bağlı olarak prim karşılığı çalışan bu işçiler yönünden prim ödemelerinin fazla çalışmayı karşılayıp karşılamadığı araştırılmalıdır. İşçiye ödenen satış priminin fazla çalışmaların karşılığında ödenmesi gereken ücretleri tam olarak karşılamaması halinde aradaki farkın işçiye ödenmesi gerekir.
Dosya kapsamından davacının satış temsilcisi olarak aylık prim usulü ile çalıştığı anlaşılmıştır. Satış temsilcilerinin fazla çalışma yapıp yapmadıkları hususu, günlük faaliyet planları ile iş çizelgeleri de dikkate alınarak belirlenmelidir.
Genelde belli hedeflerin gerçekleşmesine bağlı olarak prim karşılığı çalışan bu işçiler yönünden prim ödemelerinin fazla çalışmayı karşılayıp karşılamadığı araştırılmalıdır. İşçiye ödenen satış priminin fazla çalışmaların karşılığında ödenmesi gereken ücretleri tam olarak karşılamaması halinde aradaki farkın işçiye ödenmesi gerekir.
Mahkemece bu hususlar üzerinde durularak, gerekirse bilirkişiden ek rapor alınarak, sonucuna göre fazla mesai ücreti talebinin değerlendirilmesi ve prim ödemeleri fazla çalışmayı karşılıyorsa fazla çalışma alacağı talebinin reddine karar verilmesi, şayet davacıya ödenen primler fazla mesai ücretini tam olarak karşılamıyorsa bakiye fazla çalışma ücreti talebinin de kabulüne karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile hüküm tesisi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
şeklinde Yerel Mahkemenin kararını bozmuştur.
—————————————-———————————————————————————————————————————————————————————————
Sonuç Olarak
Bir işyerinde satışlardan prim alarak çalışan satış temsilcilerinin fazla çalışma iddiaları araştırılırken;
- Satış temsilcilerinin fazla çalışma yapıp yapmadıkları hususu, günlük faaliyet planları ile iş çizelgeleri de dikkate alınarak belirlenmelidir.
- Genelde belli hedeflerin gerçekleşmesine bağlı olarak prim karşılığı çalışan bu işçiler yönünden prim ödemelerinin fazla çalışmayı karşılayıp karşılamadığı araştırılmalıdır. İşçiye ödenen satış priminin fazla çalışmaların karşılığında ödenmesi gereken ücretleri tam olarak karşılamaması halinde aradaki farkın işçiye ödenmesi gerekir.
Av. Eren Evren
Okyay & Evren Avukatlık Ofisi
www.okyayevren.av.tr