İşçinin çalıştığı işyerinin veya mağazanın kapanması sebebi ile iş akdinin feshi özellikle ekonomik kriz dönemlerinde görülen türde fesihlerdir. İşçinin çalıştığı işyerindeki faaliyetin devamını kendisi için faydalı veya verimli görmeyen işverenin yönetim hakkı gereğince bu işyeri üzerinde kapanış da dahil her türlü tasarrufta bulunmaya hak ve yetkisi vardır.
İşveren almoş olduğu kararını; sürüm ve satış imkanlarının azalması, talep ve sipariş azalması, enerji sıkıntısı, ülkede yaşanan ekonomik kriz, piyasada genel durgunluk, dış pazar kaybı, hammadde sıkıntısı gibi işin sürdürülmesini imkansız hale getiren işyeri dışından kaynaklanan sebeplerle yeni çalışma yöntemlerinin uygulanması, işyerinin daraltılması, yeni teknolojinin uygulanması, işyerinin bazı bölümlerinin kapatılması ve bazı iş türlerinin kaldırılması gibi sebeplere dayandırabilir.
İşveren tarafından alınan bu tip kararlara işletmesel karar adı verilir. İşletmesel karar söz konusu olduğunda kararın yararlı veya amaca uygun olup olmadığı yönünde bir inceleme yapılamaz. Kısaca işletmesel kararlar yerindelik denetimine tabi tutulamaz. Ancak; İşverenin serbestçe işletmesel karar alabilmesi ve bunun kural olarak yargı denetimi dışında tutulması şüphesiz bu kararların hukuk düzeni tarafından öngörülen sınırlar içinde kalınarak alınmış olmalarına bağlıdır.
Feshin işletme, işyeri ve işin gereklerinden kaynaklanan sebeplerle yapıldığı ileri sürüldüğünde bu konuda işverenin işletmesel kararı aranmalı, işgörme ediminde ifayı engelleyen, bir başka anlatımla istihdamı engelleyen durum araştırılmalı, işletmesel karar ile istihdam fazlalığının meydana gelip gelmediği, işverenin bu kararı tutarlı şekilde uygulayıp uygulamadığı ( tutarlılık denetimi ), işverenin fesihte keyfi davranıp davranmadığı ( keyfilik denetimi ) ve işletmesel karar sonucu feshin kaçınılmaz olup olmadığı ( ölçülülük denetimi-feshin son çare olması ilkesi ) açıklığa kavuşturulmalıdır.
Mağaza kapanışı gibi işletmesel sebeplerin varlığı halinde ise; işçiye varsa işverenin diğer mağazalarında çalışma olanağı sunulmalı ve işçiye iş değişikliği önerisi sunulurken herhangi bir şekilde baskı yapılmamalıdır.
Yargıtay 22.Hukuk Dairesi’nin 20.12.2017 tarih ve 2017/44881 E ve 2017/30220 K sy kararına konu olan olaylarda ise işveren ekonomik sebeplerle işçinin çalıştığı mağazanın kapatılmasına karar vermiş, işçiye şehir dışında başka bir mağazada çalışma önerisi sunmuş ve işçinin bu değişikliği kabul etmemesi sebebi ile işe akdinin feshine karar vermiştir
1- Davacının İddiaları
Davacı vekili, davacıya mağazanın kapatılacağından bahisle kendisine sadece sözlü olarak başka illerde görev alıp almayacağının sorulduğunu, kendisine süre verilmeden, yazılı bir bildirim yapılmadan işindeki bu esaslı değişikliği kabul etmediğinden bahisle iş akdinin sonlandırıldığını, davalı işverenin … ilinde başka mağazaları bulunmasına rağmen müvekkiline başka şehirlerdeki mağazaların teklif edildiğini, davalı işverenin kötü niyetli olarak iş akdini sonlandırabilmek adına böyle bir teklif sunduğunu, feshin geçersiz olduğunu belirterek müvekkilinin işe iadesini istemiştir.
2- İşverenin Savunması
Davalı vekili, davacının çalışmış olduğu şubenin kapatılacak olmasından dolayı davacıya … ve … illerinde çalışma önerisi sunulduğunu, ancak davacının bu önerileri kabul etmediğini, bu sebeple iş akdinin tüm yasal hakları ödenerek sonlandırıldığını, kredi kartlarına dair mevzuat değişikliklerinden kurumlarının olumsuz etkilendiğini, bazı tasarruf tedbirlerine gidilmek zorunda kalındığını, bu sebeple bazı şubelerin kapatıldığını, müvekkili şirketin …’de sadece 2 tane şubesi bulunduğunu, kapatılan şubedeki çalışanların hepsinin bu iki şubeye aktarılmasının mümkün olmadığını, kapatılan şubelerdeki çalışanlara boş kadro durumuna göre tekliflerde bulunulduğunu, ancak davacının kabul etmediğini belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
3- Yerel Mahkeme’nin Kararı
Mahkemece, davacıya 08/08/2016 tarihinde … ve … illerindeki şubelerde çalışmasına dair teklif yapıldığı, davacıdan aynı gün cevap vermesinin istendiği, davacının görevinde yapılan bu esaslı değişiklikle ilgili davacıya yazılı bildirim yapılarak süre tanınması gerektiği, davacının bu süre sonunda talebi kabul etmemesi halinde iş akdinin yasal hakları ödenerek sonlandırılabileceği, mevcut durumda davacının aynı gün karar vermeye zorlandığı, davacının çalışacağı şehrin değişecek olması gibi bir durumu aynı gün değerlendirmeye zorlandığı, bu sebeplerle davacının iş akdinin davalı işverence haklı sebeple sonlandırılmadığı kanaatine varılarak davacının davasının kabulüne feshin geçersizliğine karar verilmiştir.
4- İstinaf Mahkemesinin Kararı
Bölge Adliye Mahkemesince, davacının, davalı şirkete ait mağazanın … Park şubesinde 09/01/2012-08/08/2016 tarihleri arasında satış temsilcisi olarak çalıştığı, şirket yönetim kurulu tarafından zarar eden mağazaların kapatılmasına karar verilmesinin ardından davacının çalıştığı mağazanın kapatılacağından bahisle kendisine başka illerde ( … ve … ) görev alıp almayacağının sorulduğu, davacının yeni görevlendirmeyi kabul etmemesi üzerine aktin feshedildiği, davalı şirketin 2013 yılından itibaren zarar ettiği, müşteri sayısında büyük azalışların meydana geldiği, alınan işletmesel karar uyarınca 2016 yılında 66 mağaza kapatıldığı ve 410 işçinin çıkartıldığının Dairemizce istinaf incelemesi yapılan 2017/3247 ve 2017/3261 Esas sayılı dosyalardan da tespit edildiği, bu haliyle feshin alınan işletmesel karar çerçevesinde geçerli sebeple yapıldığı anlaşıldığından istinaf isteminin kabulüyle davanın reddine karar verilmiştir.
5- Yargıtay 22.Hukuk Dairesi’nin Kararı
Somut olayda, davacının iş sözleşmesinin 08.08.2016 tarihli fesih bildirimi ile … Park Mağazasının kapanacak olmasından dolayı 09.08.2016 tarihi itibari ile … … Mağazasında … satış sorumlusu ve … Novada Extra Teknosa mağazasında … satış sorumlusu olarak 08.08.2016 tarihinde yeni görev ve mağaza önerisi sunulduğu, önerilerin hiçbirinin kabul edilmemesi nedeni ile iş sözleşmesinin 08.08.2016 tarihi itibari ile davacının tüm yasal haklarının ödenmek suretiyle 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesi uyarınca feshedildiği, davacıya fesih bildirimi ile aynı gün sözlü olarak … ve … illerindeki şubelerde çalışmasına dair teklif yapıldığı,
davacıya söz konusu teklife dair cevabını bildirmek üzere yasada belirtilen altı iş günlük sürenin tanınmadığı, davalı tarafça feshin son çare olma ilkesine uygun davranılmadığı anlaşılmış olup davacının iş sözleşmesinin geçerli sebeple feshedildiği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ
1- Mağaza kapanışı gibi işyerinin kapanması söz konusu ise işverenin aldığı kararın yerinde olup olmadığı denetlenemez. Ancak işverenin aldığı bu kararın sonuçlarını tutarlı bir şekilde amaca uygun olarak uygulayıp uygulamadığı ve feshin son çare olması ilkesine uyulup uyulmadığı değerlendirilmelidir.
2- Mağaza kapanışı söz konusu ise; işverence imkan varsa işçiye başka bir mağazada çalışma imkanı verilmeli, yapılan bu değişiklik teklifini değerlendirebilmesi için işçiye yasada mevcut 6 iş günlük yasal süre tanınmalıdır.
Av. Eren Evren
Patent & Marka Vekili
Okyay | Evren
Avukatlık & Arabuluculuk
www.okyayevren.com
Merhaba , çalıştığım şube ay sonu kapanıyor. Tazminat ve yan haklarımı alarak işten ayrılmak istediğimde sadece sadece farklı bir şubeye transfer yapılabileceği ve tazminat ve yan haklarımla is sözleşmemi fesh etmemin mümkün olmadığı iletildi. Ve bana sunulan mağazaya geçiş için 2 günlük bir imza süreci verildiği ve imzalamadığım taktirde şirketin kendi istediği bir şubeye transferimi gerçekleştireceği bilgisi verildi. Sunulan mağazaya geçmek istemiyorum ve tazminatımı alarak ayrılmak istiyorum . Bu hakkımı kullanabilir miyim ?