İşyerinin Devri Halinde İşçi Alacaklarından Sorumluluk

isyerinin-devri-halinde-iscilik-alacaklari

isyerinin-devri-halinde-iscilik-alacaklari

İşverenlerin, ekonomik sebeplerle veya başkaca sebeplerle işyerlerini devretme durumları çıkabilmektedir. İşyerinin devri durumunda o işyerinde çalışan mevcut işçilerin durumlarının ne olacağı, devralan ve devreden işverenlerin sorumluluklarının nasıl olacağı İş Kanununun 6. Maddesinde açıkça düzenlemiştir. Hüküm şöyledir;

İşyeri veya işyerinin bir bölümü hukukî bir işleme dayalı olarak başka birine devredildiğinde, devir tarihinde işyerinde veya bir bölümünde mevcut olan iş sözleşmeleri bütün hak ve borçları ile birlikte devralana geçer.

Devralan işveren, işçinin hizmet süresinin esas alındığı haklarda, işçinin devreden işveren yanında işe başladığı tarihe göre işlem yapmakla yükümlüdür.

Yukarıdaki hükümlere göre devir halinde, devirden önce doğmuş olan ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan devreden ve devralan işveren birlikte sorumludurlar. Ancak bu yükümlülüklerden devreden işverenin sorumluluğu devir tarihinden itibaren iki yıl ile sınırlıdır.

Tüzel kişiliğin birleşme veya katılma ya da türünün değişmesiyle sona erme halinde birlikte sorumluluk hükümleri uygulanmaz.

Devreden veya devralan işveren iş sözleşmesini sırf işyerinin veya işyerinin bir bölümünün devrinden dolayı feshedemez ve devir işçi yönünden fesih için haklı sebep oluşturmaz. Devreden veya devralan işverenin ekonomik ve teknolojik sebeplerin yahut iş organizasyonu değişikliğinin gerekli kıldığı fesih hakları veya işçi ve işverenlerin haklı sebeplerden derhal fesih hakları saklıdır.”

Hükümden açıkça anlaşıldığı üzere devredilen işyeri ile ilgili olarak işçinin haklarından, devreden işveren ve devralan işveren birlikte sorumludurlar. Sadece devreden işveren için 2 yıllık bir süre sınırı konulmuştur.

Peki işyerinin devredilmesi durumunda işçinin hakkedişlerinden işverenler sorumluluğu nasıl paylaşacaklardır? Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 30.11.2015 tarih 2014/22504 E .2015/33824 K. Sayılı kararında bu konuyu değerlendirmiştir. Karar şöyledir:

“Davacı, davalı işyerinde 30/09/1999-03/06/2005 tarihleri arasında çöpçü olarak çalıştığını, iş akdinin kötüniyetli, bildirimsiz ve tazminatsız olarak feshedildiğini, her gün 3-4 saat fazla çalışma yaptığını, buna rağmen fazla çalışma ücretlerini alamadığını, yıllık izinlerinin kullandırılmadığını, buna ilişkin kullandırılmayan yıllık izin ücretlerinin ödenmediğini iddia ederek; 2.825 TL kıdem tazminatı, 1.130 TL ihbar tazminatı, 1.500 TL fazla mesai ücreti, 615 TL yıllık izin ücretinin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. 

Davalı, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. 

Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davacının davalı iş yerinde 16/11/2000-31/12/2002 tarihleri arasında çalıştığı, bu tarihten sonra dava dışı .. Temizlik ve Güvenlik Sistemleri Dağıtım Sanayi ve Tic. Ltd Şti'nde çalışmaya devam ettiği, davacının feshe bağlı ihbar ve izin alacağı haklarını davalı işverenden değil son işverenden talep edebileceği, davalı şirketin davacının kendi işyerinde çalıştığı döneme ait kıdem ve fazla mesai ücretinden sorumlu olduğu gerekçesi ile kıdem tazminatı, fazla mesai ücreti taleplerinin kabulüne, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti taleplerinin reddine karar verilmiştir. 

Kararı davalı vekili yasal süresi içinde temyiz etmiştir.

yargitay-katip

Dosyayı inceleyen Yargıtay 9.Hukuk Dairesine göre; İşyeri devrinin iş ilişkisine etkileri ile işçilik alacaklarından sorumluluk bakımından taraflar arasında uyuşmazlık söz konusudur. 

İşyeri devrinin esasları ve sonuçları 4857 sayılı İş Kanununun 6 ncı maddesinde düzenlenmiştir. Sözü edilen hükümde, işyerinin veya bir bölümünün devrinde devir tarihinde mevcut olan iş sözleşmelerinin bütün hak ve borçlarıyla devralan işverene geçeceği öngörülmüştür. Devir tarihinden önce doğmuş ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlar açısından, devreden işverenle devralan işverenin birlikte sorumlu oldukları aynı yasanın üçüncü fıkrasında belirtilmiş, devreden işverenin sorumluluğunun devir tarihinden itibaren iki yıl süreyle sınırlı olduğu hükme bağlanmıştır. 

Değinilen Yasanın 120 nci maddesi hükmüne göre, 1475 sayılı Yasanın 14 üncü maddesi halen yürürlükte olduğundan, işyeri devirlerinde kıdem tazminatına hak kazanma ve hesap yöntemi bakımından belirtilen madde hükmü uygulanmalıdır. Anılan maddeye göre, işyerlerinin devir veya intikali yahut herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere nakli halinde, işçinin kıdemi işyeri veya işyerlerindeki hizmet akitleri sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanmalıdır. Bununla birlikte, işyerini devreden işverenlerin bu sorumlulukları, işçiyi çalıştırdıkları sürelerle ve devir esnasındaki işçinin aldığı ücret seviyesiyle sınırlıdır.

Bu açıklamalar ışığında, iş hukukunda işyeri devrinin işçilik alacaklarına etkileri üzerinde ayrıca durulmalıdır. İşyeri devri halinde kıdem tazminatı bakımından devreden işveren kendi dönemi ve devir tarihindeki son ücreti ile sınırlı olmak üzere sorumludur. 1475 sayılı Yasanın 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasında, devreden işverenin sorumluluğu bakımından bir süre öngörülmediğinden, 4857 sayılı Yasanın 6 ncı maddesinde sözü edilen devreden işveren için öngörülen iki yıllık süre sınırlaması, kıdem tazminatı bakımından söz konusu olmaz. O halde kıdem tazminatı işyeri devri öncesi ve sonrasında geçen sürenin tamamı için hesaplanmalı, ancak devreden işveren veya işverenler bakımından kendi dönemleri ve devir tarihindeki ücret ile sınırlı sorumluluk belirlenmelidir.

Feshe bağlı diğer haklar olan ihbar tazminatı ve kullanılmayan izin ücretlerinden son işveren sorumlu olup, devreden işverenin bu işçilik alacaklarından herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.

İşyerinin devredildiği tarihe kadar doğmuş bulunan ücret, fazla çalışma, hafta tatili çalışması, bayram ve genel tatil ücretlerinden 4857 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi uyarınca devreden işveren ile devralan işveren müştereken müteselsilen sorumlu olup, devreden açısından bu süre devir tarihinden itibaren iki yıl süreyle sınırlıdır.

Devir tarihinden sonraki çalışmalar sebebiyle doğan sözü edilen işçilik alacakları sebebiyle devreden işverenin sorumluluğunun olmadığı açıktır. Bu bakımdan devirden sonraya ait ücret, fazla çalışma, hafta tatili çalışması, bayram ve genel tatil ücreti gibi işçilik alacaklarından devralan işveren tek başına sorumlu olacaktır. 

Her ne kadar işyeri devrinin gerçekleştiği 31.12.2002 tarihinde yürürlükte bulunan 1475 Sayılı İş Kanununda devreden işverenin sorumluluğunu zaman olarak sınırlayan bir düzenleme yok ise de, devirden sonra 10.06.2003 tarihinde yürürlüğe giren 4857 Sayılı Kanunun 6. maddesi ile devreden işverenin sorumluluğu 2 yıl ile sınırlanmıştır. Devreden işveren maddi hukuka ilişkin bu yasal düzenlemeden yararlandırılmalıdır.

Ancak zamansal sınırlama 10.06.2003 tarihinde yürürlüğe girdiğinden 2 yılın başlama tarihi yasal düzenlemenin yürürlüğe girdiği 10.06.2003 tarihidir. Başka bir deyişle devreden işverenin sorumluluğu 10.06.2005 tarihine kadardır.

Somut uyuşmazlıkta; yukarıda yazılı yasal düzenlemeler ve açıklamalar doğrultusunda devreden işveren olan davalı şirket kıdem tazminatı dışındaki işçilik alacakları bakımından devir tarihinden itibaren başlamak üzere 2 yıl süreyle sorumludur. Davacının davalı iş yerindeki çalışması 16/11/2000-31/12/2002 tarihleri arasında olup, davalı işverenin zamansal sorumluluğu 10.06.2005 tarihinde sona ermiştir. Dava 11.04.2006 tarihinde, işverenin 2 yıllık sorumluluğu sona erdikten sonra açıldığından mahkemece davacının fazla mesai ücretine ilişkin talebinin devreden işveren açısından bu nedenle reddi gerekirken talebin kabul edilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir. 

gerekçesi ile Yerel Mahkemenin kararı bozulmuştur. 

Sonuç olarak;

  • Bir işyerinin devri durumu söz konusu ise, işyerinde çalışan işçilerin iş sözleşmeleri yeni işveren tarafından devralınmış sayılır. İşyerinin devri ne işverene ne de işçiye fesih hakkı vermemektedir.

  • İşyerinin devredilmesi durumundan eski işveren ve yeni işveren işçinin hakkedişlerinden birlikte sorumludurlar. Ancak eski işverenin sorumluluğu devir tarihinden itibaren 2 yıllık süre ile sınırlandırılmıştır.

  • İşyeri devredildikten daha sonra, yeni işveren tarafından işçinin iş sözleşmesi feshedilirse; feshe bağlı alacaklardan olan yıllık izin ücreti ve ihbar tazminatı alacağından yeni işveren tek başına sorumlu olacaktır. Ancak kıdem tazminatı alacağından her iki işveren de birlikte sorumludur. Kıdem tazminatı devirden önce ve sonra geçen sürenin tamamı için hesaplanacak, eski ve yeni işverenler kendi dönemleri ve kendi dönemlerindeki son ücretleri ile sorumlu olacaklardır.

  • İşyerinin devredildiği tarihe kadar doğmuş bulunan ücret, fazla çalışma, hafta tatili çalışması, bayram ve genel tatil ücretlerinden her iki işveren birlikte sorumludur. Ancak eski işverenin sorumluluğu 2 yıllık süre ile sınırlıdır.

  • Devirden sonraya ait ücret, fazla çalışma, hafta tatili çalışması, bayram ve genel tatil ücreti gibi işçilik alacaklarından yeni işveren tek başına sorumlu olacaktır. 

Av. Tuba Babaoğlu

Konya

 

Yorum Bırak

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir