Çalışma yaÅŸamında hep var olan fakat görmezden gelinen mobbing, bir çok iÅŸ yerinde hala çok sayıda çalışanın kabusu olmaya devam etmektedir. Ä°ÅŸçi de iÅŸveren veya vekilince yapılan baskı sonucu, içinde bulunduÄŸu psikolojik buhran ve stresten kurtulmak için aniden karar alıp istifa dilekçesi yazmaktadır.
Peki istifa dilekçesini imzalayıp iÅŸverene ibraz eden iÅŸçi, bütün haklarından vaz mı geçmiÅŸ olacaktır? Cevabımız elbette olumsuz, zira istifaya zorlanan iÅŸçi, iÅŸ mahkemeleri nezdinden iradesinin baskı sonucu sakatlandığını ispatlayarak iÅŸçilik alacaklarını talep edebilecek, hatta iÅŸverenin suç oluÅŸturan bir eylemi var ise Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunabilecektir.
Bu haftaki yazımda, iÅŸçinin iÅŸ mahkemesinde görülen alacak davası ile, iÅŸverenin suç oluÅŸturan eylemi nedeni ile açılan ceza davası arasında bir baÄŸlantının bulunup bulunmadığı sorunsalını inceledim;
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2015/30830 E. 2015/30961 K. ve 3.11.2015 tarihli kararında;
Davacı, iÅŸ sözleÅŸmesinin baskı altında istifa dilekçesi alınarak iÅŸverence haksız feshedildiÄŸini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık ücretli izin, fazla çalışma ve ücret alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiÅŸtir.
Davalı, davacının istifa ettiğini savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkiÅŸi raporuna dayanılarak, davalının iÅŸ sözleÅŸmesini fesihte haksız olduÄŸu gerekçesiyle kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma ve ücret istemlerinin kabulüne, yıllık ücretli izin isteminin reddine karar verilmiÅŸtir. Kararı davalı vekili temyiz etmiÅŸtir.
Kararı inceleyen 9. Hukuk Dairesi,
Ä°ÅŸçinin haklı bir nedene dayanmadan ve bildirim öneli tanımaksızın iÅŸ sözleÅŸmesini feshi, istifa olarak deÄŸerlendirilmelidir. Ä°stifa iradesinin karşı tarafa ulaÅŸmasıyla birlikte iÅŸ iliÅŸkisi sona erer. Ä°stifanın iÅŸverence kabulü zorunlu deÄŸilse de, iÅŸverence dilekçenin iÅŸleme konulmamış olması ve iÅŸçinin de iÅŸyerinde çalışmaya devam etmesi halinde gerçek bir istifadan söz edilemez. Bununla birlikte istifaya raÄŸmen tarafların belirli bir süre daha çalışma yönünde iradelerinin birleÅŸmesi halinde, kararlaÅŸtırılan sürenin sonunda iÅŸ sözleÅŸmesinin ikale yoluyla sona erdiÄŸi kabul edilmelidir.
Ä°ÅŸçinin istifa dilekçesindeki iradesinin fesada uÄŸratılması da sıkça karşılaşılan bir durumdur. Ä°ÅŸverenin tazminatların derhal ödeneceÄŸi sözünü vermek ve benzeri baskılarla iÅŸçiden yazılı istifa dilekçesi vermesini talep etmesi ve iÅŸçinin buna uyması halinde, gerçek bir istifa iradesinden söz edilemez. Bu halde feshin iÅŸverence gerçekleÅŸtirildiÄŸi kabul edilmelidir.
Ä°ÅŸverenin baskı uygulaması sonucu düzenlenen istifa dilekçesine deÄŸer verilemez. Dairemizce bu gibi hallerde feshin iÅŸverence gerçekleÅŸtirildiÄŸi, bununla birlikte iÅŸveren feshinin haklı olup olmadığının deÄŸerlendirilmesi gerektiÄŸi kabul edilmektedir.
Ä°stifa belgesine dayanılmakla birlikte, iÅŸçiye ihbar ve kıdem tazminatlarının ödenmiÅŸ olması, Türkiye Ä°ÅŸ Kurumuna yapılan bildirimde iÅŸveren feshinden söz edilmesi gibi çeliÅŸkili durumlarda, her bir somut olay yönünden bu çeliÅŸkinin istifanın geçerliliÄŸine etkisinin deÄŸerlendirilmesi gerekir.
Ä°ÅŸ sözleÅŸmesinin istifa ile sona ermesi halinde, iÅŸçinin iÅŸ güvencesi hükümlerinden yararlanması mümkün olmadığı gibi, ihbar ve kıdem tazminatlarına da hak kazanamaz. Ä°stifa durumunda iÅŸçinin iÅŸverene ihbar tazminatı ödemesi yükümü ortaya çıkabileceÄŸinden, istifa türündeki belgelerin titizlikle ele alınması gerekir. Ä°mzaya itiraz ya da metin kısmına ilaveler yapıldığı itirazı mutlak olarak teknik yönden incelenmelidir.
Somut olayda davacı, iÅŸ sözleÅŸmesinin baskı altında istifa dilekçesi alınarak iÅŸverence haksız feshedildiÄŸini iddia etmiÅŸ, davalı ise davacının baskı altında olmaksızın istifa ederek iÅŸi bıraktığını savunmuÅŸtur.
Ä°lk Derece Mahkemesince dinlenen tanık beyanlarının deÄŸerlendirilmesi sonucunda, iÅŸçinin istifa dilekçesi verdiÄŸine iliÅŸkin görgüye dayalı bilgiye sahip olmadıkları anlaşılmaktadır. Dosya içeriÄŸinden davacı tarafından iÅŸvereni hakkında zorla istifa dilekçesi aldığı iddiası ile suç duyurusunda bulunulduÄŸu ve iÅŸveren hakkında Fethiye Ağır Ceza Mahkemesi'nin 2 E, 2 K, sayılı dosya ile kamu davası açıldığı anlaşılmaktadır. Ä°ÅŸveren hakkında açılan kamu davasının, UYAP üzerinden yapılan denetim sonucunda, kesinleÅŸmediÄŸi anlaşılmaktadır.
Fethiye Ağır Ceza Mahkemesi'nin kararı, istifa dilekçesinin irade fesadı ile alınıp alınmadığının ispatı yönünden, mutlak surette etkileyecek niteliktedir. Mahkemece Fethiye Ağır Ceza Mahkemesi'nin E. K, sayılı dosyanın kararının kesinleÅŸmesini bekleyerek sonucu deÄŸerlendirilerek karar verilmesi gerekir. Eksik inceleme ile karar verilmesi doÄŸru deÄŸildir.
Dairemizin önceki kararlarında; fazla çalışma ücretlerinden yapılan indirim, kabul edilen fazla çalışma süresinden indirim olmakla, davalı tarafın kendisini avukatla temsil ettirmesi durumunda reddedilen kısım için davalı yararına avukatlık ücretine hükmedilmesi gerektiÄŸi kabul edilmekteydi.
Somut olayda, ilk Derece Mahkemesince eksik inceleme ile karar verilmesi hatalıdır.
SONUÇ
Ä°ÅŸçinin baskı altında istifaya zorlanması durumunda, iÅŸçinin hakları sona ermemektedir. Ä°ÅŸçi, hak etmiÅŸ olduÄŸu alacakları talep edebileceÄŸi gibi, iÅŸvereninin suç oluÅŸturan bir eyleminin varlığı durumunda savcılığa ÅŸikayette bulunabilmektedir. Bu iki dava birbiri ile baÄŸlantılı olmakla, ceza davasının akıbeti alacak davası ile yakından iliÅŸkilidir. Bu sebeple, iÅŸ mahkemelerinde görülen alacak davasında karar verilmeden, ceza dosyanın kararı ve kesinleÅŸmesi beklenmelidir.
Av. Gözde Gökçe
Okyay | Evren
Avukatlık & Arabuluculuk Ofisi
Mrb öncelikle hayırlı bayramlar Sakarya’dan yazıyorum 15 yıl 10 ay çalıştığım iÅŸyerinde bel boyun fitiklarim ve her iki elde sinir sıkışması oluÅŸtu ve iÅŸ harici ne bir tarlam nede ek iÅŸ yaptım isimden dolayi saÄŸlam girdiÄŸim fabrikada bu rahatsizlara yakalandım ve fizik tedaviler görmeme raÄŸmen fayda görmedim tekrarlayici iÅŸlerden dolayı ( metal pres operatörü ) ve 2018 yılında iÅŸyeri hekimine ellerimin uyusmasindan calisamadigimi ve görev yeri deÄŸiÅŸimi istedim ellerle çalışıyor parça basiyordum ve isyerihekimi insan kaynaklarına yönlendirdi durumumu bildirdim Ä°K durum bildirir raporu istedi Sakarya eÄŸitim araÅŸtırma hastanesinden L4L5de fıtık ve kanal daralması c2c3 boyun fıtığı ve orta seviyede sinir sikismam olduÄŸu ve uzun süre ayakta çalışmamın ve ağır kaldırıcı zorlayici iÅŸlerin uygun olmadığı oy birliÄŸiyle karar verilmiÅŸ raporu verdi durum bildirir ve isyerine götürdüğünde pozisyonu ma uygun yyer olmadığı ve küçük preslerde oturarak calisabilcegim zaman zaman iÅŸ olmadığında diÄŸer preslerde çalışırsın dediler güya dinlenmeli calisicakmisim yoruldugumda dinlenicekmisim her neyse iÅŸten çıkışını veriyim istersen dediler çıkmadım yapabileceÄŸim iÅŸ istedim ve montaj hatlarında calisamazsin orda calisamazsin burda calisamazsin ama pandemi sonrası heryere sürdüler heryerde azimle çalıştım kaytarmadim ne iÅŸ verirlerse yapmaya çalıştım bölümler deÄŸiÅŸtirdiler son olarak sevkiyat bölümüne yazdılar orada transpaletle üretimden çıkan stok sahasındaki ürünleri sevkiyat stok sahasına taşıma iÅŸi verdiler ve raporum oldugunu ağır kaldırma çekme vs iÅŸlerinin yapamiycagini bildirdim sevkiyata bakan uretim müdürune iÅŸyeri hekimi ve ik ile görüşüp ona göre degerlendiriz dedi ve 2 gün sonra ik nin beni çağırdıni iletti gittim temizlik iÅŸlerine verebileceÄŸini benim yaklaşık 1.5 yıl baÅŸka bölümlerde çalıştığımı bilmediÄŸini bilseydim çalıştırmadim ÅŸeklinde açıklama yaptı yada tazminatımı vericegini ben ise ilk baÅŸtan çalışmak istediÄŸimi soledim ve ÅŸunu ilave etti eÄŸer daha sonra gelip yapamıyorum gurur yapıp gitmek istiyorum dersen tazminatsız gidesin dedi kıdem tazminatı ve 3 gün düşünme süresi izni verdi( izin yıllık izinden dusuldu)kendilerine üç gün snunda gittiÄŸimde teklifim madem çıkartmak istiyorsunuz 3 ay daha çalışiyim iÅŸ bakiyim ve yaklaÅŸmakta olan kurban ikramiyemi 2080 TL ve Eylül de doÄŸacak izinimi tamalayip çıkış verirsiniz dedim kabul etmediler bende ozaman temizlik iÅŸini kabul etmiyorum diyip kıdemi aldım ve bana saÄŸlık nedenlerinden dolayı haklarımı alıp istifa ediyorum diye kağıt aldılar aslında ben çıkmak istemeyip çalışmak istiyordum bana yer bulamayan iÅŸyeri 2 ad emekli özürlü personel çalıştırmak ta bir kantar diÄŸeri kıyafet malzeme depo ve benimle aynı durumda baÅŸka biri istifa ediyor bel fıtığından ve 2 amir tarafından gel diyip geri çaÄŸrılıyor o kiÅŸi çalışıyor rahat yerde adamlari olduÄŸu için ben emek verdiÄŸim yıllarımı saÄŸlığımı kaybettigim yerde bile bile zor yerlere verildim ve itibarsizlastirildim eski sefimle takismistim kesiinlikle kavga deÄŸil kimseye kvga etmedim o plan yapıp diÄŸer ÅŸefleri iÅŸleyip benim emeÄŸimi performansımı düşük tutup zammimi taban aldım formenlik seviyesine kadar çıktım zet sistemi var iÅŸyerinde 5S sorumlu katagorisindeydim ama hiçe saydılar bir plan doÄŸrultusunda Alel acele yol verdiler kideme zam gelicegini kurban ikramiyemi ve kurbanda alicagim sendika yardımımi ve Åžubat ayinda alicagim bu yıl için sendikanın yarım maaşını yediler belki bunları zamanı gelmedigi için haketmemisimmdir bilmiyorum ama iÅŸyerinde 6 ay calistim 2020 yılı 7 eylulden2021 yılı 21 hazirana olan sürede izin hakedisimi yediler 27 gün izin hakkım vardı ve belirli bir sürede sanırım izin kazanmisimdir ve sonuç olarak beni istifa ettirdiler buna karşı dava açsam kazanabilirmiyim davayı kidemimi aldım ve 8 ay iÅŸsizlik 2700 TL çıktı ve 15 yıl 8 aya 118bin tazminat yatti Haziran 21 itibariyle ve su varki beni temmuz ayına bekletme diler çünkü kıdem maaÅŸlarına zam gelicegini biliyorlardı ve 5 aydır issizim dava açabilir miyim 3 gün düşünce süresi verip psikolojik baskı ve altında çalıştığım iÅŸyerinden saÄŸlık nedenlerimden dolayı iÅŸ aktimi fesh ediyorum ÅŸeklinde ibraname imzalattirdilar o halde bile ellerim sinirden titriyor ve yazı analizinden bile baskı altında yazdığım anlaşılabilir bu durumDa dava açabilir miyim
1/5yıl önce istifa ettim bankadan iki hafta önce ihtar geldi istifa dilekcenize işten çıkarılma sicilinize eklenecek diye bir tazı geldi zimmetten dolayı buna itiraz hakkım var mı böyle birşeyin olması normalmi
ben 16/09/206tarihinde işverenimin ofisine çağrılarak benim istifa dilekçesini imzalamamı istediler bende neden deyince fetöyle alakam olduounu bu yüzden (ben bir bankada temizlik görevlisi olarak çalışıyordum)bankanın üstlerinden bir yazı geldiğini ve bende dahil 12 kişinin işten çıkarlmasını talep etmişler. ben böyle bir şeyin olmadığını imzalamıycağımı söyleyince bana baskı yapıp işte polise ihbarda bulunuruz gözaltına alınırsın belkide tutuklanırsın dediler.ben yinede ne olursa olsun tamam ben razıyım araştırsınlar beni deyince bunlar (sekreter ve şirket müdürü) skıldılar tabiiki bu sefer bana yardımcı olan oğlum temizlik şirketine girmeme vesile olmuştur. oğlumda bu arada bir bankada ofis destek yetkilisi olarak çalışıyor. oğlumlan sııştırdılar beni işte bu oğlunada yansır diye oğlum bu arada yeni evli olduğu için borçları var tabii bende ben işten çıkayım bari çocuğuma bir şey olmasın diye istifa dilekçesini imzalamak zorunda kaldım. yani bunlar olurken benim şahidim yoktu sekreterinde benim lehime konuşacağını zannetmiyorum şimi ben ne yapmalıyım tazminatımı yıllık iznimi vereceklerini söylüyorlar verselerde beni iftirayla işten çıkmam için istifaya zorladılar. benbaşka bir çalışandan işittiğime göre bu ftöden değil yaştan dolayı çıkarılmışız keşke bunu iftira atmadan söyleselerdi. sizin başınızıda şişirdim ama mağdur durumdayım ne yapmalıyım
Bu olanlara şahit olanlar var ise ve davada tanık olacaklar ise o zaman dava açtığınızda haklı çıkarsınız