“Belirli Süreli iş sözleşmesinin süresiz bir iş için yapılması mümkün müdür ? İşçi lehine dahi olsa objektif koşulun bulunmaması durumunda; süresinden önce feshedilen sözleşme için işçiye bakiye süre ücreti ödenmeli midir ?
Belirli süreli iş sözleşmesi, sözleşmenin kurulduğu anda taraflarca hukuki ilişkinin devam süresinin yani sona erme anının bilindiği veya öngörülebildiği, bu anın sözleşmede açık ya da örtülü olarak kararlaştırıldığı sözleşme olarak tanımlanabilir. Diğer bir ifadeyle, taraflar, sözleşmenin sona erme süresini belirleyerek fesih bildirimine gerek olmaksızın sözleşmenin sona ermesini sağlamak amacıyla sözleşmenin geçerliliğini belli bir süreye bağlayabilirler.
Belirli süreli iş sözleşmesi yapma serbestisi Kanun ile sınırlandırılmıştır. İş sözleşmesi, belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak yapılabilecektir. Ancak, belirli süreli iş sözleşmesi yalnızca maddede belirtilen bu üç halde yapılmayacak aynı zamanda objektif koşulun bulunduğu başka durumlarda da söz konusu olabilecektir.
İş Kanunu’na göre, belirli süreli iş sözleşmeleri ile belirsiz süreli iş sözleşmelerinin hükümleri birbirinden farklıdır. Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan bir işçi iş güvencesi hükümlerinden yararlanamazken belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan bir işçi belirli koşulların varlığı halinde iş güvencesi hükümlerinden yararlanabilecektir. Keza belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan bir işçinin sözleşme süresi sona erdiğinde kıdem tazminatı hakkı mevcut değilken belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan bir işçinin Kanun’un aradığı şartların mevcut olması halinde kıdem tazminatı hakkı olacaktır.
Peki, iş sözleşmesi belirli süreli yapılmış ancak objektif koşullara mevcut değil ise ne olacaktır? Bu durum işçiye nasıl sirayet edecektir?
Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 07.04.2014 tarihli 2014/8576 E. ve 2014/6959 K. sayılı kararında bu konuya açıklık getirilmiştir;
Davacı, davalılara ait yurt dışındaki işyerinde belirli süreli sözleşme ile çalışmaya başladığını, ancak kendisine belirlenen ücretten daha düşük ücret ödendiğini ve işverence iş sözleşmesinin haksız olarak feshedildiğini ileri sürerek, ücret farkı ile bakiye süre alacağını istemiştir.
Davalılardan Gama Endüstri Tesisleri İmalat ve Montaş A.Ş. vekili, İş Kanunu’nun 15. Maddesi uyarınca deneme süresi içinde tarafların iş sözleşmesini, bildirim süresine gerek olmadan ve tazminatsız feshedebileceğini, dolayısıyla deneme süresi içinde yapılan fesihte gerekçe gösterme zorunluluğu olmadığını, iki aylık deneme süresi için de davacının işe uygun ve yeterli olmadığının anlaşıldığını, sözleşmenin matbu basılı olup sözleşmede yer alan “Belirsiz süreli” ibaresinin sözleşmeden çıkartılmamış olmasının tamamen maddi bir hata olup tarih kararlaştırılmasına göre sözleşmenin belirli süreli olduğunu, davacının bir alacağının bulunmadığını, savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, toplanan şahitler ve bilirkişi raporuna dayanılarak, taraflar arasındaki iş sözleşmesinin belirli süreli olduğu ve sözleşmedeki ücretten daha düşük ücret ödendiği gerekçesi ile bakiye süre ücreti ve ücret farkı alacağı taleplerinin kabulüne karar verilmiştir. Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
Yargıtay 22.Hukuk Dairesi kararında yaptığı tespitlere göre;
–Belirli süreli iş sözleşmesinden söz edilebilmesi için sözleşmenin açık veya örtülü olarak süreye bağlanması ve bunun için objektif sebeplerin varlığı gerekir.
-İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde sözleşme belirsiz süreli sayılır. Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamaz. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilir. Esaslı nedene dayalı zincirleme iş sözleşmeleri, belirli süreli olma özelliğini korurlar” şeklinde düzenleme ile bu konudaki esaslar belirlenmiştir.
-Somut olayda, taraflar arasında yapılan iş sözleşmesinde davacının, Yemen’deki likit gaz tesisi kurulmasına ilişkin şantiyede mekanik montajcı olarak çalışacağı öngörülmüş, sözleşmenin diğer hükümlerinin incelenmesinde de, yukarıdaki ilke kararında açıklanan, sözleşmenin belirli süreli yapılmasını gerektirir objektif kritere rastlanmamış olup, bu hali ile sözleşmenin belirsiz süreli kabul edilip davacının bakiye süre istemine ilişkin talebinin reddi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile bakiye süre ücretine hükmedilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ
Belirli süreli iş sözleşmesi, taraflarca sona erme anının bilindiği sözleşmelerdir. Bu sözleşme, belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak yapılabilecektir. Sözleşmenin belirli süreli yapılmasını gerektirir objektif kritere rastlanmadığı taktirde sözleşme baştan itibaren belirsiz süreli sayılacak ve bu doğrultuda sonuç doğuracaktır.
Stj. Av. Gözde Gökçe
Okyay | Evren
Avukatlık & Arabuluculuk Ofisi
www.okyayevren.av.tr