İş Kanunu’nun 41.maddesine göre; Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır.
63 üncü madde hükmüne göre denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile, bazı haftalarda toplam kırkbeş saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz.
Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir.
Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırkbeş saatin altında belirlendiği durumlarda yukarıda belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve kırkbeş saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır. Fazla sürelerle çalışmalarda, her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmibeş yükseltilmesiyle ödenir.
Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir.
Haftalık 45 saatin aşılmadığı ancak bir ay içerisindeki çalışmaların toplamı 4*45=180 veya 5*45=225 saatlik çalışma süresinin aşıldığı durumlarda işçinin fazla mesai hakkı doğacak mıdır ?
Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’nin 25.12.2014 tarih ve 2013/7238 E ve 2014/40353 K sy kararında bu konu tartışılmıştır. Karara konu olan olaylarda;
Davacı vekili; müvekkilinin davalı Sentez Sağlık Hizmetleri işyerine ait Özel Medikal Park Hastanesinde FGM Özel Güvenlik bünyesinde güvenlik elemanı olarak 01/11/2008-20/07/2011 tarihleri arasında kesintisiz çalıştığını, aylık ücretlerinin düzensiz ve geç ödenmesi üzerine iş akdini feshetmek zorunda kaldığını, ödenmeyen çalışma ücreti bulunduğunu, resmi bayram ve genel tatillerde çalıştığını, fazla mesai yaptığını, ancak bu çalışmalar karşılığında haklarının ödenmediğini beyanla 2.500,00 TL kıdem tazminatı, 1.000,00 TL ihbar tazminatı, 1.000,00 TL ücret alacağı, 3.000,00 TL fazla mesai ücreti alacağı, 250,00 TL milli ve dini bayramlar ile genel tatil ücreti alacağı olmak üzere toplam 7.750,00 TL’nin davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı FMG Özel Güvelik ve Eğitim Hizmetleri A.Ş vekili; davacının 11/08/2008 tarihinde çalışmaya başladığını, ücret alacağı bulunmadığını, iş akdinin davacı tarafından haksız ve sebepsiz olarak feshedildiğini, haftada 45 saati aşan çalışmasının bulunmadığını, resmi bayram ve genel tatil günlerinde çalışmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Diğer davalı Sentez Sağlık Hizmetleri A.Ş. vekili; davacı ile müvekkili şirket arasında işçi-işveren ilişkisi bulunmadığını, müvekkili şirketin güvenlik hizmetini aldığı diğer davalı şirketin bünyesinde ve yüklenici firmanın işçisi olarak çalışmış olduğunu, ayrıca iş akdinin davacı tarafça feshedildiğini, tüm yasal hakların ödendiğini savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almış ve Hüküm süresi içinde davalılardan Sentez Sağlık Hizmetleri A.Ş. (Gaziantep Özel Medical Park Hastanesi) avukatı tarafından temyiz edilmiştir.
Dava dosyası için Tetkik Hakimi A. Okay tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelenip aşağıdaki tespitler yapılmıştır;
1- Taraf tanık anlatımları ve mahkemenin kabulüne göre davalı işyerinde haftada 4 gün 12 saat üzerinden çalışma yapıldığı ve 2 gün izin kullanıldığı anlaşılmaktadır. Günlük 12 saat çalışmadan 1,5 saat ara dinlenmesi düşüldüğünde günlük fiili çalışma süresi 10,5 saat olup haftalık çalışma 42 saattir. 42 saatlik haftalık çalışmada fazla mesai söz konusu olamaz. Fazla mesai, haftalık çalışmaya göre belirleneceğinden toplam aylık çalışma süresine göre fazla mesai hesabı hatalıdır. Buna göre davacının fazla mesai talebinin reddi gerekirken kabulü isabetsizdir.
2- Kayda dayanmayan fazla mesai ücretinden yerinde olmayan gerekçe ile takdiri indirim yapılmaması hatalıdır.
3- Hükmedilen miktarların net mi yoksa brüt mü olduğunun hükümde belirtilmemesinin infazda tereddüde yol açacağının düşünülmemesi de hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ
1- Haftalık 45 saati aşan çalışma fazla çalışma olarak kabul edilir.
2- Fazla çalışmanın hesabında haftalık çalışma süresi dikkate alınır, Aylık çalışma süresi değil
3- Fazla çalışma herhangi bir kayda dayanmıyorsa hakkaniyet indirimi yapılmalıdır
4- Hüküm verilirken alacakların net mi brüt mü olduğu açıkça belirtilmelidir.
Merhaba Eren bey benim sorum su ben pazar gunu yasli bakim evinde ise basladim sabah 9.da is basi pazartesi gunune kadar sabah 9.da ciktim ilk defa boylr bir iste calistigim icin cok fazla sorgulamadim pazartesi evde cocuklar falan uyumadim uyumadidigimi soyledigim halde saat 2.30 da mudur bey arayip geri gelmeemi istedi vardiya kendi kafalarina gore degistirmisler daha 24 saat calismisim 5.30 geri gittim 6.30 ordaydim sali saat 9.30 ciktim carcamba sabah 9.da gittim persembe 9.ciktim gece 1 ila 5 arasi dinlenme haric hic mola verilmedi pes ettim cikis verdim bana asgari ucretten hesap 5 gunluk verilecegi soylendi bunu yediremedim cok yorucuydu 3 kisinin isini bir kisi yaptigini dusunursek ne yapmam gerekiyor bu konuda yardimci olurmusunuz cok uzun oldu kusura bakmayin tesekkur ederim
Selamlar, çıkarılan kanunlar neden sadece işverenin menfaitine alınmış kararlar oluyor. işçiyi ayda 220-230 saat çalıştır sonra kanunen kağıt üstünde yok yemek saatinden bir buçuk saat kes , yok hesaplama haftalık yapılır, iyi kılıf uydurmuşlar. Sıfır adalet. Görünen çok net belli , işçiyi köle gibi kullanmak tüm haklarını elinden gasp etmek için kurulmuş bir yapı. Arkadaşlarında yorumlarına sonuna kadar katılıyorum , maaşlar haftalık ödenmiyor neden haftalık fazla mesai hesabı yapılıyor, iş yerinde yemek molası veridirilmiyor , neden yemek saatini benim çalışma saatimden düşürüyor. Bir ayda 220-230 saat arası çalışıp neden 180 saat çalışmışım gibi gösteriliyor. Bende bir özel güvenlik görevlisiyim , maalesefki bizleri köle konumuna soktular bu saçma yasalarla. 1 hafta 7 günden oluşuyor ve minimum 5 gün çalışıyoruz haftada (5*12) bunun hesabını bile yapamıyorlar. Adalet sıfır.
Yargıtay hatalı karar vermiş. Hafta 7 gün. 4 gün çalışıp 2 gün izin yapıyorsa 1 güne ne oldu. 2 gün gündüz 2 gün gece 2 gün izin şeklinde çalışma var güvenlik sektöründe. Yani 7. gün işe geliyor yine işçi. Sabah 08:00-20:00 çalışıyor. Yani haftada 5 gün çalışmış oluyor işçi. 12 saatlik vardiyalar. Ara dinlenmeyi çıkartırsak. 11 saat yapar. Bu da haftada 55 saat çalışma yapar. Ara dinlenmeyi 1.5 saat vermişler burda. 10,5*5:52.5 saat. Yani haftada 10 – 7,5 saat fazla mesai alacağı varmış garibin. Birde bu çalışma sistemimde 2+2+2+2+2 böyle devam ediyor. Fiilen ayda 20-21 gün çalışıyor işçi. Hafta 7 gùn. Ay 30-31 gün. 4 hafta 28 gün yapıyor. Haftayı nasıl hesaplayacağız. Ayın ilk günü haftanın ilk gùnù diye mi? Ya da pazartesi gününden mi başlıyor hafta. Kanun maddesi ücretinde haftalık ödenmesini öngörmüş sanki. Yoksa saat olarak kaybı var işçinin aylık maaş sisteminde.
özel güvenliklerin bu 2+2+2 çalışma sistemleri hakkında bi düzenleme yok malesef bende özel güvenlik görevlisiyim tamamen patronların insafına kalmış bizim haklarımız lanet olsun özel güvenlik olduğum güne
Şimdi söyle bi yorumum olcak haftalık 42 saat die hesaplanan 6 günlük hesapladır onun ertesinde işçi 12 saat daha göreve geliyo zaten bunu ay üzerinden hesapladığımızda 6gün=42s 5×42 210 saat yapar aylık bunun haftaya böldüğümüzde 210/4= 52 saat yapar haftalık 45 saati geçiyor yani
Fazla mesai ay üzerinden hesaplanmıyor, fiilen çalışılan haftanın çalışılan günlerindeki çalışma saatleri toplanarak hesaplama yapılır
burda şikayetçi arkadaş derdini yanlış anlatmış 4 gun çalışıp 2 gun hafta tatili yapıyorum demiş .hafta 6 gün üzerinden hesaplanmiş hafta 7 gündür .yani arkadaşın çalıştığı 7 gün hesaplanmamış yani 10,5*5 olması lazımdı ..haftalık hesap
aylık olarak 180 saatin üzeri mesaidir.
Slm ben bir hafta 5 gün bir hafta 6 gün çalışıyorum ve sabah 8 akşam 6 olarak yani günde 10 saat ve 220 saatten sonraya mesai sayıyorlar onuda eksik yatırıyorlar ayrıca resmi günlerdeki çalışmam için sadece 61 tl yatırıyorlar alo 170 aradım şikayette bulundum henüz haber gelmedi ve iş kazası yapmama rağmen benimle ilgilenmiyorlar oyalıyorlar ne yapabilirim yardımcı olacak biri varmı