Kurumsal şirketlerde bazı görevlerde çalışan personelin aslında gerçekten o kurumun kadrosunda olmadığı, bordrosunun bir istihdam ya da insan kaynakları şirketi üzerinden gösterildiği ve bu tür şirketlerin bazı durumlarda 30 işçiden az işçi çalıştırdıkları için bu sayede iş güvencesi kapsamında olmadığı görülmektedir.
Çünkü; 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 18. maddesi uyarınca işçinin iş güvencesi hükümlerinden yararlanabilmesi için fesih bildiriminin yapıldığı tarihte işyerinde 30 ve daha fazla işçi çalıştırılması gerekir. İşverenin aynı işkolunda birden fazla işyerinin bulunması halinde, işyerinde çalışan işçi sayısı, bu işyerlerinde çalışan işçi sayısına göre belirlenir.
İş Kanunu’na göre; İşyeri, işyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar ile oluşturulan iş organizasyonu kapsamında bir bütündür. Yine aynı kanunun 18/4 maddesi uyarınca, işverenin aynı işkolunda birden fazla işyerinin bulunması halinde, işyerinde çalışan işçi sayısı, bu işyerlerinde çalışan toplam işçi sayısına göre belirlenir.
4857 Sayılı İş Kanunu’nun 2/2 maddesine göre, İşverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen yerler (işyerine bağlı yerler) ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçlar da işyerinden sayılır.
İşyerinin hukuki tanımı bu şekilde olmasına rağmen, Çok sayıda farklı şirkete hizmet veren bir şirkette çalışıp da kendi işverenine bağlı 30’dan az işçi çalışan şirkette çalışan işçiler iş güvencesi kapsamında işe iade davası açabilirler mi ?
Konu ile ilgili olarak; Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’nin 20.12.2017 tarhi ve 2017/446 E ve 2017/21905 K sy ilginç bir kararı mevcuttur. Karara konu olan olaylarda;
1- Davacının İddiası
Davacı vekili, müvekkilinin 13.03.2014 tarihinde üst işveren olan davalı … şirketinde kütüphane sorumlusu olarak çalışmaya başladığını, 27.11.2015 tarihinde kendisine hiçbir neden sunulmadan belirtilmeden ve açıklama yapılmadan iş akdinin sona erdirildiğini ileri sürerek, feshin geçersizliğinin tespitini, müvekkilin işe iadesini ve yasal sonuçlarına hükmedilmesini istemiştir.
2- Davalıların Cevapları
Davacının çalıştığı işverenin vekili, müvekkilinin aralarında diğer davalı … şirketinin de bulunduğu birçok firmaya nitelikli hizmet, eğitim ve danışmanlık sağlamakta olan bağımsız bir firma olduğunu, müvekkil şirket ile diğer davalı … şirketi ile aralarında alt işveren- asıl işveren ilişkisinin bulunmadığını, davacının müvekkil şirket tarafından 13/03/2014 tarihinde işe alındığını ve en son davalı … şirketi arasında akdedilen 10/03/2014 tarihli sözleşme uyarınca … tesislerinde büro elemanı olarak görevlendirildiğini, davacının iş akdinin müvekkil şirket tarafından 27/11/2015 tarihinde kıdem ve ihbar tazminatları ödenmek sureti ile geçerli sebeple feshedildiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
Davalının çalıştığı kütüphanenin sahibi Şirketin vekili, davacının … şirketi çalışanı olarak 24/04/2014-27/11/2015 tarihleri arasında müvekkil şirketin kütüphane yönetimi hizmetinde çalıştığını, davacının işverenin diğer davalı … şirketi olduğunu ve davacının tüm çalışma süresi boyunca … şirketinden emir ve talimat aldığını, davacı ile müvekkil şirket arasında bir iş ilişkisi kurulmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
3- Yerel Mahkemenin Kararı
Yerel Mahkemece kısa kararda davanın kabulüne karar verilmiş ancak gerekçeli kararda 30 işçi koşulunun gerçekleşmediği yönünden davacının işvereni yönünden davanın reddine, diğer davalı yönünden ise asıl işi kapsamında sayılacak bir iş için sözleşmenin akdedilmediği, sözleşmenin muvazaalı olmadığı, davacının muvazaa kapsamında çalıştırılmamış olduğu gerekçesiyle davalı … şirketi yönünden açılan davanın reddine karar verilmiştir.
4- Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’nin Karar
Kararı davacı vekili ile davalı … İnsan Kaynakları İlkyardım Eğitim İstihdam Danışmanlık Hiz. Ltd. Şti. vekili temyiz etmiştir.
Dosyayı inceleyen Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’ne göre;
Somut uyuşmazlıkta; dosyada mevcut SGK kaydına göre davalı işyerinde çalışan sayısı 30 işçi altında görünmekle birlikte davalı … şirketinin savunmasında, aralarında diğer davalı şirketin de bulunduğu birçok firmaya nitelikli hizmet, eğitim ve danışmanlık sağladıklarını beyan ettiği görülmüş, dinlenilen tanıklar da aynı yönde beyanda bulunmuşlardır.
Buna göre, Mahkemece davalı … şirketinin fesih tarihinde tüm Türkiye genelinde aynı iş kolunda faaliyet gösteren tüm işyerlerinde çalışan sayısının yukarıdaki ilkelere göre araştırılıp tespit edilerek çalışan işçi sayısının 30’dan az olup olmadığı kesin olarak belirlendikten sonra sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ
1-İşe iade davasının açılabilmesi için işçinin çalıştığı işyerinde 30 işçiden daha fazla işçinin çalışması gerekir.
2- İnsan kaynakları ya da bordro şirketleri gibi 30 işçiden daha az sayıda işçinin çalıştığı şirketlerde bordrolu olarak çalışan ancak daha büyük şirketlerde hizmet alımı kapsamında görev yapan işçilerin açtığı işe iade davalarında 30 işçinin hesabında hizmet alımı yapan şirketin işçi sayısı da dikkate alınır.
Av. Eren Evren
Patent & Marka Vekili
Okyay | Evren
Avukatlık & Arabuluculuk
www.okyayevren.com