Yerel mahkeme kararı temyiz edildiği taktirde üst derece mahkemesi, kural olarak onama, düzelterek onama ve bozma olmak üzere üç tür karar verilebilir.
Üst derece mahkemesi tarafından bozulan bir hükmün, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş bu kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur.
İş mahkemelerinde görülen davalarda da aynı şekilde, bozma ilamı dışında kalan konular hakkında tekrar yargılama yapılmamakta, o kısım kesinleşmiş sayılmaktadır.
Bu haftaki yazımızda, bozma ilamı dışında kalan konular ile ilgili örnek niteliğinde YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ 2015/33763 E. 2016/657K. ve 14.01.2016 tarihli kararını inceledik;
Davacı, emeklilik sebebiyle iş sözleşmesinin sona erdirdiğini ileri sürerek kıdem tazminatı, fazla mesai ve ulusal bayram genel tatil ücret alacaklarının davalılardan tahsilini istemiştir.
Davalılar davanın reddine karar verilmesini istemişlerdir.
Mahkemece davanın kısmen kabulüne dair verilen karar, Dairemizin 2014/25025 esas, 2014/31829 Sayılı kararı ile, fazla mesai ve ulusal bayram genel tatil ücret alacaklarının davalı tanığının beyanları dikkate alınarak yeniden hesaplanması gerektiği belirtilerek bozulmuştur. Bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonrası anılan taleplerin kabulüne karar verilmiş, ancak bozma kapsamı dışında kalan kıdem tazminatı ile ilgili karar verilmesine yer olmadığına dair hüküm kurulmuştur.
Karar davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 297. maddesi uyarınca, tarafların iddia ve savunmalarının özetini, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususları, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan delilleri, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesini, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebepleri, hüküm sonucu, yargılama giderleri ile taraflardan alınan avansın harcanmayan kısmının iadesi, varsa kanun yolları ve süresini, hükmün verildiği tarih ve hâkim veya hâkimlerin ve zabıt kâtibinin imzalarını, gerekçeli kararın yazıldığı tarihi, içermesi, hükmün sonuç kısmında, gerekçeye ait herhangi bir söz tekrar edilmeksizin, taleplerden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında; açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi zorunludur.
Bu biçim yargıda açıklık ve netlik prensibinin gereğidir. Aksi hal, hükmün infazında zorluklara ve tereddütlere, yargılamanın ve davaların gereksiz yere uzamasına, davanın tarafı bulunan kişi ve kurumların mağduriyetlerine sebebiyet verecek ve Kamu düzeni ve barışını olumsuz yönde etkileyecektir.
Hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılması bu kısımların bağımsız bir şekilde onandığını göstermez, hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılmasının amacı bu kısımların doğru olduğunu belirlemek, bozmanın sınırlarını çizmek ve bu şekilde usulü kazanılmış hakları oluşturup, korumaktır.
Bozma kararı üzerine önceki hüküm tamamen ortadan kalkar. Bu sebeple bozma kararından sonra mahkemece 6100 Sayılı Kanun'un 297. maddesinde belirtilen unsurları içeren yeni bir karar verilmek zorundadır.
Somut olayda, mahkeme tarafından, hükmüne uyulan bozma kararı doğrultusunda, fazla mesai ve ulusal bayram genel tatil ücreti alacaklarına dair verilen karar doğru olmakla birlikte, bozma kapsamı dışında bırakılan kıdem tazminatı talebi hakkında, bozma öncesi olduğu gibi ve açıkça hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ
-Üst derece mahkemesi tarafından bozulan bir hükmün, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir.
-Kesinleşmiş bu kısımlar üzerinde, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturacağından, tekrar yargılama yapılamaz.
-İş mahkemelerinde de aynı şekilde, örneğin bir davada işçilik alacakları talep edildiği varsayımında, Yargıtay tarafından hangi alacak kalemi bozulduysa, yerel mahkemenin bozma kapsamı dışındakileri değil, yalnızca o kalem üzerinde tekrar inceleme yapması gerekir.
– Bozmaya konu edilmeden kesinleşmiş olsa dahi, bu talepler hakkında bozma sonrasında açıkça karar verilmesi gerekir.
Av. Gözde Gökçe
Okyay | Evren
Avukatlık & Arabuluculuk Ofisi
www.okyayevren.av.tr