Kıdem Tazminatında Faiz

İş Kanununa göre; işveren tarafından ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri durumlar dışında (25 inci maddenin II numaralı bendinde gösterilen sebepler) iş sözleşmesi feshedilen işçi kıdem tazminatına hak kazanacaktır. İş Kanununa göre, işçinin işe başladığı tarihten, hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir.

Kıdem tazminatının hukuki niteliği ile ilgili olarak, bu tazminatın ek bir ücret olduğunu belirten ücret görüşü, işverenin kusuru olmasa da işçinin çalıştığı işyerinden ayrılırken yıpranmış olması ve işini kaybetmiş bulunması nedeniyle karşılaştığı zarar nedeniyle ödenmesi gereken tazminat olduğunu belirten tazminat görüşü, aynı işyerinde uzun süre sadakat ve doğrulukla çalışan işçiyi işverenin bir nevi ödüllendirmesi amacına yönelik ikramiye olduğunu belirten ikramiye görüşü ve kendine özgü bir tazminat olduğunu belirten kendine özgü bir kurum olduğu görüşü bulunmaktadır.

Kıdem tazminatı, kanunen doğduğu anda muaccel olup, ödenmesi gerekir.  Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi sebebiyle açılacak davanın sonunda hakim “…gecikme süresi için ödenmeyen süreye göre mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder…” hükmü ile kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi halinde uygulanacak faiz oranının mevduata uygulanacak en yüksek faiz oranı olacağı belirtilmiştir. Zamanında ödenmeyen kıdem tazminatına ilişkin faiz temerrüt veya dava tarihinden değil iş akdinin sona erdiği tarihten itibaren işlemeye başlar.

Kıdem tazminatına uygulanacak faiz ile ilgili Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin 04.03.2014 tarihli 2013/6086 E. 2014/4784 K. sayılı kararı mevcuttur. Bu karara göre,

Davacı vekili, müvekkili işçinin iş sözleşmesinin haklı sebep olmadan feshedildiğini, kıdem tazminatı ve işlemiş faiz alacağının tahsili için yapılan icra takibinin davalının haksız itirazı üzerine durduğunu beyanla itirazın iptaliyle takibin devamına karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı vekili, davanın reddini savunmuştur. Mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır. Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiştir.

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi;

-Taraflar arasında, kıdem tazminatına uygulanması gereken faiz oranının belirlenmesi konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.

-4857 sayılı İş Kanunu'nun 120. maddesi yollamasıyla, halen yürürlükte bulunan 1475 sayılı Kanunun 14. maddesinin on birinci fıkrası hükmüne göre, kıdem tazminatının gününde ödenmemesi durumunda mevduata uygulanan en yüksek faize karar verilmelidir. Faiz başlangıcı fesih tarihi olmalıdır.

-Kıdem tazminatına uygulanması gereken faizi düzenleyen ilgili hükümde özel banka ile kamu bankası ayrımı yapılmamıştır. Kanunda, “uygulanan en yüksek faiz” sözcüklerine yer verilmiş olmakla sözü edilen faiz oranının uygulanıp uygulanmadığı tespit olunmalıdır. Bankaların belli dönemlerde Merkez Bankasına uygulayabileceklerini bildirdikleri faiz oranı filen uygulanmış olmadıkça ücret dikkate alınmaz.

-Bankaların uyguladıkları faiz oranları bir ya da birkaç aylık veya bir yıllık vadelerle belirlenmektedir. Bunlardan en uzun vade bir yıl olup, en yüksek faiz oranı da bir yıllık mevduata uygulanmaktadır. Bu durumda kıdem tazminatı için uygulanması gereken faiz, ödeme gününün kararlaştırıldığı ya da temerrüdün gerçekleştiği zamanda bankalarca bir yıllık mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı olmalıdır. Aynı miktar için ikinci yılın başlangıcındaki en yüksek banka mevduat faizinin belirlenerek uygulanması, gecikme daha da uzunsa takip eden yıllar için de aynı yönteme başvurulması gerekir. Yıl içinde artan ve eksilen faiz oranları dikkate alınmaz.

-Somut olayda, icra takibinde talep edilen kıdem tazminatına ilişkin işlemiş faiz alacağının hesaplanmasında esas alınacak faiz oranının mahkemece araştırılmaması hatalıdır. Anılan sebeple, yukarıda belirtilen ilkeler ışığında söz konusu faiz oranı bankalardan sorularak araştırılmalı ve bir sonuca gidilmelidir. Yapılacak araştırma sonucu tespit edilecek oran, şimdi ki kabul edilen orandan fazla çıkması halinde, davacı taraf kararı temyiz etmediğinden usulü kazanılmış hak ilkesi de nazara alınarak bir karar verilmelidir. Eksik araştırma ve incelemeyle sonuca gidilmesi bozmayı gerektirmiştir.

SONUÇ

İş Kanununa göre; işveren tarafından ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri durumlar dışında iş sözleşmesi feshedilen işçi kıdem tazminatına hak kazanacaktır. Kıdem tazminatı, kanunen doğduğu anda muaccel olup, ödenmesi gerekir.  Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi sebebiyle açılacak davanın sonunda hakim gecikme süresi için ödenmeyen süreye göre mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder.  Kıdem tazminatının gününde ödenmemesi durumunda mevduata uygulanan en yüksek faize karar verilmelidir. Ancak bankaların belli dönemlerde Merkez Bankasına uygulayabileceklerini bildirdikleri faiz oranı filen uygulanmış olmadıkça ücret dikkate alınmaz.

     Stj. Av. Gözde Gökçe