Geçmişe dönük olarak imzalanan toplu iş sözleşmesinin lehe olan haklarından, toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarihte işyerinde çalışmayan ancak sözleşmenin kapsadığı tarihlerde dayanışma aidatı ödeyen işçi yararlanabilir mi?
6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunun 39. maddesine göre;
( 1 ) Toplu İş Sözleşmesinden taraf işçi sendikasının üyeleri yararlanır.
( 2 ) Toplu İş Sözleşmesinden, sözleşmenin imzalanması tarihinde, taraf sendikaya üye olanlar yürürlük tarihinden, imza tarihinden sonra üye olanlar ise üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren yararlanır.
( 3 ) Toplu İş Sözleşmesinin imza tarihi ile yürürlük tarihi arasında iş sözleşmesi sona eren üyeler de, iş sözleşmelerinin sona erdiği tarihe kadar Toplu İş Sözleşmesinden yararlanır.
( 4 ) Toplu İş Sözleşmesinin imzası sırasında taraf işçi sendikasına üye olmayanlar, sonradan işyerine girip de üye olmayanlar veya imza tarihinde taraf işçi sendikasına üye olup da ayrılanlar veya çıkarılanların Toplu İş Sözleşmesinden yararlanabilmeleri, Toplu İş Sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikasına dayanışma aidatı ödemelerine bağlıdır. Bunun için işçi sendikasının onayı aranmaz. Dayanışma aidatı ödemek suretiyle Toplu İş Sözleşmesinden yararlanma, talep tarihinden itibaren geçerlidir, imza tarihinden önceki talepler imza tarihi itibarıyla hüküm doğurur.
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nda toplu iş sözleşmesinden, yararlanma esasları 39. maddede düzenlenmiştir.. Anılan maddede, toplu iş sözleşmesinin geçmişi etkilemesi durumuna da değinilmiş ve bu durumda sözleşme hükümlerinden yararlanacak olanlar ile bunun yasal koşulu belirtilmiştir.
Kural olarak toplu iş sözleşmesinden yararlanacak işçiler kapsamına toplu iş sözleşmesine taraf olan sendika üyesi işçiler girer. Ancak dayanışma aidatı ödemek sureti ile taraf sendikaya üye olmayanlar da toplu sözleşmeden yararlanabilir.
Sendika üyesi olmayan bir işçinin ileriki bir tarihte ancak geçmişe yönelik olarak yürürlüğe girecek toplu sözleşmeden yararlanıp yararlanamayacağının cevabı Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 10.11.2014 tarihli 2014/12431 E. ve 2014/20448 K. sayılı kararında bulunmaktadır. Kararda;
Davacı, davalı işyerinde işçi olarak çalışırken iş akdinin işveren tarafından Ekim 2010 tarihinde haksız olarak sonlandırıldığını, bunun üzerine açılan işe iade talepli davada işe iadesine, boşta geçen sure ve iş güvencesi tazminatına hükmedildiği, süresi içinde davalıya başvurarak işe iade edilmesini talep etmesine rağmen işe iade edilmediği ve mahkeme kararındaki alacaklar yönünden 22.11.2011 tarihinde ödeme yapıldığı, ancak ödemenin eksik olduğundan bahisle fark kıdem ve ihbar tazminatı ile yılık izin ücreti ve boşta geçen sure ve işe başlatmama tazminatının ödetilmesini istemiştir.
Davalı, davacının işe iade kararından sonra tüm haklarının ödendiğini hiçbir alacağı olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, davacının çalışırken dayanışma aidatı ödeyerek TİS'den yararlanmış olması nedeniyle, davacının hakları ödenerek 22.11.2011 de işine son verilmesinden sonra 17.5.2013 tarihinde geriye dönük olarak imzalanan 2011-2012 dönemi kapsayan TİS'den yararlanacağı gerekçesiyle davacının fark alacak taleplerinin kabulüne karar verilmiştir.
Sendika üyesi olmayan davacının, işten çıkarıldığı dönemde, halen yürürlüğe girmemiş olan TİS'e mahsuben yapılan avans ödemelerinden yararlanıp yararlanamayacağı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Yargıtay 7.Hukuk Dairesi'ne göre;
6356 Sayılı Kanunun 39. Maddesinde, üyelik veya dayanışma aidatı suretiyle sözleşmeden yararlanmayı Toplu İş Sözleşmesinin imza tarihinde ve bu tarihten sonra işyerinde çalışan üye veya üye olmayan işçilere tanımıştır. Toplu İş Sözleşmesinin imza tarihi ile yürürlük tarihi arasında işyerinden ayrılan işçilerden sadece taraf sendika üyesi işçilerin is sözleşmelerinin sona erdiği tarihe kadar yararlanabileceğini öngörmüştür. Bu hüküm taraf sendika üyesi olmayan işçileri dışarıda bırakmıştır. Dayanışma aidatı ödeyerek yararlanma ancak Toplu İş Sözleşmesi imzalandıktan sonra ve başvuru tarihi itibariyle mümkündür. Toplu İş Sözleşmesi imzalanmadan önce dayanışma aidatı ödeme talebi suretiyle imza tarihinden önce yararlanma söz konusu olmayıp, imza tarihinden önce yöneltilen talepler imza tarihi itibariyle yapılmış sayılacak ve dayanışma aidatı ödeyen kişi imza tarihinden sonra yararlanacaktır.
Somut olayda mahkemece, davacının 1.1.2009-31.12.2010 dönemini kapsayan, Çelik -İş Sendikasının tarafı olduğu TİS'den, en son çalıştığı 2010 yılı Ekim ayında dayanışma aidatı ödeyerek yararlandığı, bu sebeple de işe iade davası sonrası taleplerinin ödendiği ve işe başlatılmadığı için iş akdinin feshi tarihi olarak kabul edilen 22.11.2011 tarihinde, yürürlüğe girmemiş olsa bile, sonraki dönem TİS'ne mahsuben yapılan avans ödemelerinden yararlanacağı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiş ise de, karar hatalıdır.
Davacı, sadece 22 Kasım 2011 tarihine kadar, bir önceki TİS'in ücrete dair hükümleri hizmet akdi hükmüne dönüşmüş olduğu için 2010 yılında uygulanan TİS'in ücrete dair hükümlerinin kendisine uygulanmasını talep edebilecektir.
Yapılacak iş, davacının alacakları eğer 2010 yılında yürürlükte bulunan ve 31.12.2010 tarihinden sonra da hizmet akdi hükümleri olarak devam eden TİS'e göre tam olarak ödenmiş ise davanın reddine karar vermek, ancak 1.1.2011-22.11.2011 tarihleri arasında yürürlükte bulunan ve hizmet akdi hükümleri olarak devam eden TİS'ne göre, eksik ödenmiş ise aradaki farka hükmetmektir. Mahkemece hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmiş olması isabetsiz olup bozma nedenidir.
O halde davalı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve karar bozulmalıdır.
SONUÇ
1- Toplu iş sözleşmesinden yararlanacak işçiler kural olarak toplu iş sözleşmesine taraf olan sendika üyesi işçilerdir.
2- Ancak, işçilerin söz konusu sendikaya üye olmayıp dayanışma aidatı ödeyerek de sözleşmeden yararlanmaları mümkündür.
3- Dikkat edilmesi gereken nokta ise, dayanışma aidatı ödeyerek yararlanma ancak Toplu İş Sözleşmesi imzalandıktan sonra ve başvuru tarihi itibariyle mümkündür.
4- Toplu İş Sözleşmesi imzalanmadan önce dayanışma aidatı ödeme talebi suretiyle imza tarihinden önce yararlanma söz konusu olmayıp, imza tarihinden önce yöneltilen talepler imza tarihi itibariyle yapılmış sayılacak ve dayanışma aidatı ödeyen kişi imza tarihinden sonra yararlanabileceklerdir.
5- İmza tarihinde işyerinde çalışmayan ve taraf sendika üyesi olmayan bir işçi, sözleşme geçmişe dönük bile imzalansa ve bu dönem için dayanışma aidatı ödemiş bile olsa, Toplu Sözleşmeden yararlanamayacaktır.
Av. Gözde Gökçe
Okyay | Evren
Avukatlık & Arabuluculuk Ofisi
Ocak 2022 de tis imzalandı ve ben üyeydim, şubat 2022 de sendikadan ayrıldım, 09 mart 2022 tarihide dayanışma aidatı verdim. 01 mart 2022 de geçerli olan enflasyon zammını varmediler eski saat ücretinden devam ediyorum. Ne yapabilirim
Adalet bakanlığında çalışmaktayım ,sendikaya sözleşmeden sonra üye oldum.Geriye dönük nasıl alabilirim.
Sağlık bakanlığına bağlı devlet hastanesinde naklen geçiş yapmış eski kadrolu olarak çalışıyoruz, 31.12.2020 tarihinde tabi olduğumuz TİS sözleşmesi sona erdi, bizde 01.01.2021 tarihinden sonra yetkili sendikadan istifa ettik ve aile ve sosyal hizmetler bakanlığının yazısı gereği aidat ödemeden süresi biten TİS ten yararlanmaya devam ettik, Yeni TİS 08.09.2021 tarihinde imzalandı ve bizde üye olduk bizimde üyeliğimiz aynı tarihte onaylandığı için TİS yürürlük tarihinden itibaren yararlanacağız.
Ancak 01.01.2021 ile 08.09.2021 yürürlük ve imza tarihleri arası farkını alacağımız ÜYE OLMADIĞIMIZ döneme ilişkin sendika aidatı ödememiz gerekiyormu şayet kesilirse iptali veya iadesi için nasıl bir yol izlememiz gerekiyor bilgilendirebilirmisiniz, teşekkürler
Merhaba,
2018 yılında kamu kurumunda sözleşmeli işçi olarak işe başladım.
Yetkili sendika yerine farklı bir sendikaya üye oldum.
Tis geçerli olduğu süreçte dayanışma aidatı kesilmeye devam etti.
2019 Mart ayından itibaren geçerli Tis’in süresi dolduğu için dayanışma aidatı kesilmemeye başladı ( bu dönemde de yetkili sendika yerine diğer sendika üyeliğim devam etmekteydi) Yanlış hatırlamıyorsam 2019 Ağustos-Eylül gibi yeni dönem TİS imzalandı. İmzalandığı tarihten itibaren yeni anlaşılan zam oranları yetkili olmayan sendikalara üye olanlara da uygulanmaya başlandı. Ancak 2019 Mart – Ağustos dönemindeki geçmişe dönük zam farkları doğal olarak ödenmedi.
Gel zaman git zaman 2021 yılında yetkili sendika iş verene dava açarak 2019 Mart – 2019 Ağustos ( geçerli TİS anlaşmasının olmadığı ) döneminde yetkili sendikaya üye olmayanlar ve dayanışma aidatı vermeyenler , o dönem için imzalanan TİS ilk 6 aylık zam oranından yararlanamaz kararı alınmasını sağlıyor.
Zam farkını alamayacağımızı zaten biliyorduk ama zam dan yararlanamaz kararını ilk defa görmüş olduk.
( Bu arada geçerli sözleşmenin olmadığı süreçte dayanışma aidatı vermek istiyorum gibi bir seçenek yok, dayanışma aidatı kesilmesi için yetkili sendikaya üye olmak zorunluluğu var)
Bu mahkeme kararı üzerine iş veren, mevcut brüt üzerinden geçmiş dönem TİS’te anlaşılan ilk 6 aylık zam oranını çıkartıp yeni brüt ücret üzerinden ödemelerin yapılacağını, geçmişe dönükte borç çıkarılacağı bilgisini paylaşmıştır.
Bu karar sizce doğru mudur?
İnsanlar yetkili sendikaya üye olmaya zorlanmaktadır.
Teşekkürler.
Sağlık bakanlığında 16 yıldır çalışıyorum.
2018 nisanda kadroya geçtik 696 khk olarak.
Daha önce hakiş sendikasın üyeydik.
2020 kasım ayında sendikadan istifa ettik.
Dayanışma aitatı dilekçesi verdik.
Yapılacak olan sözleşmeden geriye dönük hak kaybımız olur mu?
Not: ilk iki ay dayanışma aidatı kesildi şu an kesilmiyor. TŞK LER
01-03-2020 tarihinde imzalanması gereken toplu iş sözleşmesi farklı iki Sendikanın arasındaki yetki anlaşmazlığı ve sendikaların yetki değişiminden kaynaklanan mahkemeden dolayı imzalanamadı. 14 temmuz 2020 tarihinde emekli oldum ve sözleşme belirsizliliğinden dolayı maaş farklarını alamadım.. Geriye kalan bütün sosyal yardım ikramiye izin parası maaş bütün haklarım verildi.1 mart 2020 tarihinden 14 temmuz 2020 tarihine kadar olan ibb nin verdiği seyyanen zam farkını alabilir miyim
Üye oldgm sendika süreci kazandı ve 1 yıllık geriye dönük haklarimizi kaç gün içinde yatırması gerekiyo işverenin kanunen
Bu soruyu yanıtlamak için daha detaylı bir bilgilendirme gerekmektedir.
Ben her hangı bir sendıkya ğye değildim bizim sözleşme oldu bundan 3 gin önce üye olan arkdaşlarımın hepsine geriye dönük bir mevla para yatırıldı ama bana yatırılmadı daha doğrusu kimse beni bilgilendirmedi ben yeni üye oldum hesaplara göre bi 15 bin alacaktım bunu şimdi alabilmek icin ne yapmam gerek acaba bilgilendirseniz cok sevinirim hürmetler sunarım……
Ben 09.01.2019 da saglik bakanliginda surekli isci olarak basladim ve 12.03.2020 tarihinde ailevi sebeplerden istifami verdim. Ayni ay icerisinde tis imlanacak ve geriye donuk birikimi almam mumkunmu ? ( yol parami yemek parami gece mesaimi vb almadim)
Geriye dönük olarak yürürlüğe girecek ise ve TİS’de aksi bir düzenleme yapılmamış ise kazanılmış haklarınızı talep edebilirsiniz
Av.Eren Bey
Kamuda 4/d kapsamında meslek elemanı olarak görev yapmaktayım Kronik rahatsızlığımdan dolayı uzunca bir süre Cumhurbaşkanlığı genelgesi kapsamında idari izinliydim TİS gelişmelerinden ve yetkili sendikadan haberdar olmadığım için herhanği bir sendikaya üyeliğim yoktu 11.10.2021 tarihinde gelişmelerden haberdar oldum ve yetkili sendikaya üye olarak dayanışma aidatı ile ilğili dilekçe verdim 01.11.2021 tarihinde ise kurumuma bir dilekçe ile başvuruda bulunarak durumumun bakanlığımız ile görüşülmesi ve tarafıma bilği verilmesini istedim kurum bana gerekçe olarak TİS maddelerini söylüyor geriye dönük ödemem yapılmıyor 14 yıllık kamu personeliyim ne yapmalıyım dava acarsam kazanabilir miyim
Merhabalar 2015 mayıs ayında dayanışmadan yararlanmaya başladım aynı yıl eylül ayından beri farklı bir sendikadayım tis 2014-2017 eylül 1 de bitti.Ayın18.inde yeni dayanışma dilekçesi vermek istedim kabul etmediler hemen dayanışma aidatınının kesilmesini söyledi ve ayın 20 sinde yatırılan avans yatmadı nasıl bir yol izlemeliyim . Teşekkürler
Selamlar ben 2016 şubat ayında sendikaya üye oldum,sendika mayıs 2016 toplu sözleşme imzaladı kurumumuzla.sendika şu an geçmişe yönelik para yatıracak fakat sormak istediğim soru şu….ekim 2016 da sendikadan çıkıp aralıkta tekrardan girdim….sendika son girdiğim aralık ayını baz alarak işlem yapıyor,,,,,, mayıs 2016 ile ekim 2016 arasındaki haklardan yararlanabilirmiyim….cevabınız için şimdiden teşekkürler
Ben şuabt 2016da bir kamu kuruluşunda taşeron işe başladım 2017 nisanda üye oldum sendikaya geriye dönük toplu para alma imkanım varmıdır olmadığı söyleniyor sendika yetkililerince.
Bizler bir kamu kurumunda 2014 yılında güvenlik iş sendikasina uye olduk 1.12.2015 tarihinde istifa edip başka sendikaya geçtik. şimdi sendika bir liste göndermiş aynı tarihlerde uye olup aynı tarihlerden istifa edenledenlerden bazılarının adı var bazıları yok geçmişe dönük olarak fark alınacak şimdi 1 gün 2 gün erken istifadan dolayı isim çıkmamış gibi bir durum olabilir mi bundan yararlanabilirmiyiz geçmişe dönük fark alma hakkımız var mi ne yapmalıyız tesekurler
25/11/2013 te guvenlik is sendikasina uye oldum.kamuda isci oldugumu icin 3 farkli sirkette calistim.y etki belgesini sendikamiz aldi fakat hala masaya oturulmadi.simdi tum evraklarimiz hakim heyetindeymis.hayetten cikan karar ile bizlere gecmise donuk bir miktar para yatirilacakmis bu ne kadar dogrudur acaba
ilginize tskkr ederim
Sendika ile anlaşma yapıldığında, bir önceki toplu sözleşmenin sonundan itibaren geçerli olacağı için, aradaki ücret farklarının size yatırılması gerekecektir.