İşçilerin Ücret alacaklarında zamanaşımı süresi 5 yıldır. Yeni Hukuk Muhakemeleri Kanunun’dan Uygulamada işçilik alacaklarına ilişkin davalarda davacılar davalarını 100’er TL gibi kısmi bir bedel üzerinden açar, 6 ay ile 1,5 yıl süren bir yargılamadan sonra bilirkişi raporu geldikten sonra davayı ıslah edip alacaklarını rapora göre arttırırlardı. Fakat bu durumda davalı işveren ücret, fazla mesai, hafta tatili, genel ve resmi tatil gibi ücret taleplerine karşılık 5 yıllık zamanaşımı süresi olduğunu ileri sürüp alacakların bir kısmını zamanaşımına uğratabiliyordu.
Yeni Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun yayınlandığı ilk anda bölünemeyen alacaklar için kısmi dava açma kaldırılmış ve belirsiz alacak davası isimli bir başka tür kısmi dava yasaya alınmıştı. İş Hukukunda her ne kadar 22.Hukuk Dairesi’nin karşı görüşüne rağmen kısmi davanın yerini alan bu dava türünde işçiler, alacaklarının belirleyebildikleri kısmını dava edip, rapor geldikten sonra alacaklarını belirleyip davalarına belirlenen yüksek miktarlı alacak üzerinden devam etmeye başlamışlardı.
Bu arada Yasa koyucu Nisan 2015’de yaptığı değşiklik ile işçi alacaklarında kısmi dava açmanın da önünü açtı ve işçilerin alacak davalarında kısmi veya belirsiz alacak davası açma konusunda tercih hakları doğmuş oldu. Yani işçiler davayı açarken davalarını dilerse belirsiz alacak dilerse kısmi dava şeklinde açabilecekler. Bu durumda kısmi açılan davalarda saklı tutulan kısım için işleyen 5 yıllık zamanaşımı süresi, belirsiz alacak davalarında alacağın belirlenemeyen kısmi için de işleyecek midir ?
Özetle işçilerin alacaklarını belirlemeleri durumunda işveren tarafından zamanaşımı iddiasında bulunulduğunda ne olacaktır ? Islahta olduğu gibi yarglamada geçen süre zamanaşımı hesabına katılacak mıdır ?
Konu hakkında Yargıtay 7.Hukuk Dairesi’nin 18.05.2015 tarih ve 2015/4773 E ve 2015/9246 K sy kararı vardır. Bu karara konu olan olaylarda;Davacı, iş akdinin davalı tarafından haksız şekilde feshedildiğini bildirerek kıdem ve ihbar tazminatıyla fazla mesai, yıllık izin, hafta tatili, ulusal bayram genel tatil ve asgari geçim indirimi ücreti alacaklarının tahsilini istemiştir. Davalılar, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Taraflar arasında, işçilik alacaklarının zamanaşımına uğrayıp uğramadığı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
Yargıtay 7.Hukuk Dairesi’ne göre;
Belirsiz alacak davasının açılmasının sonuçlarından biri de zamanaşımının kesilmesidir. ( B.K.m. 133/2 ).
Yargıtay’ın bu güne kadar ki uygulamalarına göre zamanaşımı kesilmesi, dava dilekçesinde talep edilen miktarla sınırlıdır ve dava edilmeyen kısım için zamanaşımı kesilmez. Ne var ki, bu kuralı H.M.K.nın 107 ile hukukumuza yeni giren belirsiz alacak davası bakımından uygulayabilmek mümkün değildir.
Aksinin kabulü, belirsiz alacak davasının kanun koyucu tarafından usul kanununda düzenlenmesine rağmen ( daha başlangıçtan ) reddi anlamına gelir. Belirsiz alacak davasında, kısmî alacak davasından farklı olarak, dava sırasında belirli hale gelen alacağın davaya sokulmasına izin verildiğinden, geçici talep sonucuyla açılan belirsiz alacak davasında, ileride belirli hale gelecek olan alacağın tamamı için zamanaşımı kesilmesi sonucu ortaya çıkar.
Asgari miktar belirtilerek açılan belirsiz alacak davasında mahkemece yapılan araştırma esnasında alacağın miktarının veya değerinin tam ve kesin olarak belirlenebilmesinin mümkün olduğu anda davacı, iddianın genişletilmesi yasağına ( m.141, 319 ) tabi olmaksızın davanın başında belirtmiş olduğu talebini arttırabilir. Yapılan bu arttırım zamanaşımına tabi değildir.
Somut olayda; dava belirsiz alacak davası olarak açılmış olup miktar artırım dilekçesine karşı davalı tarafça ileri sürülen zamanaşımı savunmasının reddine karar verilmesi gerekirken zamanaşımı savunmasına itibar edilerek hesaplama yapan bilirkişi raporuna itibarla hüküm kurulması hatalı olup bozma nedenidir.
——————————-
Sonuç
1- Kesin bir şekilde belirlenemeyen işçi alacakları için belirsiz alacak davası açılabilir. Ancak arada bir tartışma olmaksızın belirlenebilen bir alacak var ise o zaman kısmi dava açılabilir.
2- Kısmi dava açıldığında, bilirkişi raporu verildikten sonra saklı tutulan kısım ıslah edilerek dava miktarı arttırılabilir. Ancak bu durumda işverenin ıslah edilen kısma karşı zamanaşımı itirazında bulunma ihtimali vardır. (Yargılama sırasında geçen süre zamanaşımı süresinden sayılır)
3- Belirsiz alacak davası açıldığında ise; alacağın belirlenemeyen kısmı, yargılama sırasında belirlenir ise (örneğin bilirkişi raporu ile) bu durumda işçi alacağını belirlemek için bir dilekçe verir ve eksik harcı tamamlar. Alacağın belirlenmesi işlemine karşı yapılacak zamanaşımı savunması geçersiz olur.
Çünkü belirsiz alacak davası, alacağın tümü için zamanaşımını keser.
Av. Eren Evren
Okyay | Evren
Avukatlık & Arabuluculuk Ofisi