Bordroda Gösterilen Ücret ile Gerçek Ücretin Farklı Olması

İşyerlerinde çoğu zaman yüksek SGK ve vergi maliyeti sebebi ile işçilerin bordrolarında gösterilen ücret ile aldıkları ücretler genelde birbirinden farklı olur. İşçinin yakın süre içerisinde emeklilik veya sağlık yardımı gibi konularda olumsuz etki göstermeyen bu duruma işçiler de genellikle itiraz etmez. Ancak iş ilişkisi sona erdiğinde, bir şekilde ilişki kötü bir şekilde bitmiş ise, işçiler ve işverenler arasında bordroda gösterilen ücretin gerçek ücretten düşük olması durumu sebebi ile olumsuz olaylar yaşanır.

Mahkemelere yansıyan olaylarda, iş akdinin feshinin akabinde, işçilik alacakları bordroda gösterilen ücret üzerinden hesaplanmıştır. Oysa ki; işçiler kıdem ve ihbar tazminatı gibi alacaklarının gerçek ücret üzerinden hesap edilmesini istemektedir. Yargıtay’ın iş davaları ile ilgilenen daireleri son dönemde istikrarlı bir şekilde, İşveren ile işçi arasında ücre konusunda bir ihtilafın olması halinde ücret araştırması yapılması gerektiğine hükmetmektedir. 

Yargıtay 7.Hukuk Dairesi’nin 28.10.2013 tarihli ve 2013/8927 E ve 2013/16396 K sy kararını konu olan olaylarda da benzer bir durum yaşanmıştır. 

Davacı, davalı işverene ait otel işyerinde, ilk olarak 1988- 1999 yılları arasında çalıştığını, 1999 yılı Mayıs ayında emekli olduktan sonra hiç ara vermeksizin, emeklilikten sonraki dönem yönünden sezonlarda, her yıl 7 ay, mübayaa-satın alma bölümünde aylık 1.782,00-TL net maaşla çalıştığını, davalı işyerinin yabancı bir firmaya kiralanması ve yeni işverenin kendisi ile çalışmak istememesi nedeniyle 31.7.2007 tarihinde, iş akdinin bildirimsiz ve haksız olarak feshedildiğini, ancak kıdem ve ihbar tazminatı ile fazla çalışma ve hafta tatili ücretlerinin ödenmediğini ileri sürerek bu alacaklarının ödetilmesini istemiştir.

Davalı, davacının ilk olarak 20.5.1988’de işe başlayıp 5.5.1999’da emekli olduğunu, emekli olduğu tarihte tüm işçilik alacakları ödendiğini; emekliliği sonrasında da mevsimlik işçi olarak çalışan davacının hizmet akdinin 30.11.2007’de sona erdiğini, davacıya dava konusu, emeklilik sonrası dönem yönünden de kıdem ve ihbar tazminatı ödendiğini, fazla mesai ve hafta tatili alacaklarının 5 yıllık zaman aşımına tabi olduğunu, bu nedenle bir kısım alacakların zamanaşımına uğradığını, ayrıca davacı ile aralarında yapılan iş akdinin 4.maddesinde fazla çaışma ücretinin ücrete dahil olduğunun kararlaştırıldığını, son ücretinin brüt 600,00 TL olduğunu ve bu hususun imzalı bordro ve ibraname ile sabit olduğunu savunarak, davanın reddini talep etmiştir.

Mahkemece, davacının ücretini, 1.782,00 TL net olarak kabul eden bilirkişi raporuna göre, yapılan hesaplama üzerinden, kıdem ve ihbar tazminatı ile hafta tatili ücreti alacağının kabulüne, fazla çalışma ücreti talebinin reddine karar verilmiştir.

Taraflar arasında işçiye ödenen aylık ücretin miktarı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.

Uyuşmazlığı inceleyen 7.Hukuk Dairesi’ne göre; 

Çalışma yaşamında daha az vergi ya da sigorta pirimi ödenmesi amacıyla zaman zaman, iş sözleşmesi veya ücret bordrolarında gösterilen ücretlerin gerçeği yansıtmadığı görülmektedir. Bu durumda gerçek ücretin tespiti önem kazanır. İşçinin kıdemi, meslek unvanı, fiilen yaptığı iş, işyerinin özellikleri ve emsal işçilere ödenen ücretler gibi hususlar dikkate alındığında imzalı bordrolarda yer alan ücretin gerçeği yansıtmadığı şüphesi ortaya çıktığında, bu konuda tanık beyanları gözetilmeli ve işçinin meslekte geçirdiği süre, işyerinde çalıştığı tarihler, meslek unvanı ve fiilen yaptığı iş bildirilerek sendikalarla, ilgili işçi ve işveren kuruluşlarından emsal ücretin ne olabileceği araştırılmalı ve tüm deliller birlikte değerlendirilerek bir sonuca gidilmelidir.

Somut olayda, davacı, net 1.782,00 TL ücretle çalıştığını beyan ederken, davalı ise, brüt 600,00 TL ücret aldığını savunmuştur. Hükme esas alınan raporunda bilirkişi, “davalı işyeri yönünden incelediği diğer dosyalardan, davalı işverenin, çalışanların gerçek ücretlerini kayıtlara yansıtmadığını bildiğini, bu nedenle davacının iddia ettiği ücreti baz alarak hesaplama yapacağını” belirtmiş ve davacının bildirdiği ücreti esas alarak yaptığı hesaplama mahkeme tarafından hükme esas alınmıştır. Ancak davacının iddia ettiği ücret ile davalının beyan ettiği ücret arasında büyük bir fark vardır. Böyle durumlarda davalı kayıtlarına itibar edilmemesi doğru ise de, mahkemece davacının alabileceği ücret, yaptığı iş, kıdemi, işçinin eğitim durumu v.b. özellikleri yazılarak işçi ve işveren sendikaları meslek kuruluşlarından özellikle ilgili meslek odasından araştırılarak, gelen cevabi yazıların ve tüm dosya içeriğinin birlikte değerlendirilmesi ile çıkacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken eksik araştırma ile karar verilmesi hatalı olup bozma nedenidir.

şeklinde bir değerlendirme yapılmış ve Yerel Mahkemenin hükmünün bozulmasına karar verilmiştir. 

————————————————————————————————————————————————————————————————————–

SONUÇ

1- İşçinin aldığı gerçek ücret, bordroda yazılı ücretten daha yüksek ise Mahkemece ücret araştırması yapılmalıdır. 

2- Ücret araştırması yapılırken; Mahkemece, yaptığı iş, kıdemi, işçinin eğitim durumu v.b. özellikleri yazılarak işçi ve işveren sendikaları meslek kuruluşlarından özellikle ilgili meslek odasından araştırılarak, gelen cevabi yazıların ve tüm dosya içeriğinin birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir.