4857 sayılı İş Kanununun 21. Maddesine göre mahkemece feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işçi kesinleşen mahkeme kararın tebliğinden itibaren 10 iş günü içinde işe başlamak için işverene başvurmak zorundadır. Süresi içinde başvuran işçinin talebini alan işveren, işçiyi bir ay içinde fesihten önceki işine başlatmak zorundadır. Aksi halde mahkemece tespit edilen; en az dört ve en fazla sekiz aylık ücret tutarındaki işe başlatmama tazminatını, dört aya kadar boşta geçen süre ücretini ve diğer haklarını ödemekle yükümlü olur.
İşçinin işe başlama başvurusu samimi olmalıdır. İşe başlama niyeti olmaksızın, yalnızca işe iade davasının sonuçlarından yararlanmak için yapılan başvuru geçerli bir başvuru olarak değerlendirilmez. Bunun gibi işveren bakımından da işe davete dair beyanın samimi olması gerekir.
İşverenin işe başlatma amacı olmadığı halde işe başlatmama tazminatı ödememek için yapmış olduğu çağrı, gerçek bir işe başlatma daveti olarak değerlendirilemez.
Bu durumda işverenin işçiyi 4857 Sayılı İş Kanununun 21. maddesine uygun biçimde işe başlatmadığı kabul edilir ve iş sözleşmesi işe başlatılmayacağının sözlü ya da eylemli olarak açıklandığı tarihte veya bir aylık başlatma süresinin sonunda işverence feshedilmiş sayılır.
Konuyla alakalı Yargıtay 9. HD., 2017/18305 E., 2019/10306 K., 8.5.2019 tarihli kararını ele alacak olursak ;
Davacı İsteminin Özeti;
Davacı; davalı işverene ait baraj inşaatında çalıştığını, iş akdinin feshedildiğini, feshe itiraz ettiğini ve feshin geçersiz olduğunun tespit edildiğini ve işe iade başvurusunun ardından, davalı şirketin … Baraj inşaatının tamamlanmış olması sebebiyle …’da bulunan iş yerinde çalıştırılabileceğinin bildirildiğini, bu ihtarnamenin gerçeği yansıtmadığını, … Baraj inşaatının halen devam ettiğini iddia ederek işe başlatmama tazminatı, kıdem tazminatı farkı ve yıllık izin ücreti alacağını talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti;
Davalı … İnşaat San ve Tic. A.Ş. vekili; davacının iş akdinin 2012 yılında sona erdiğini, işe iade kararının 2014 yılında açıklandığını, bu sürede işin büyük bölümünün tamamlandığını, bu sebeple davacıya başka bir projede çalışabileceğinin bildirildiğini, davacının çeşitli bahanelerle bu teklifi kabul etmediğini, 2012 yılında zaten iş tamamlanmaya yakın iken iş akdi feshedilen davacının 2014 yılında aynı iş yerinde işe başlatılmasının mümkün olmadığını, burada kötü niyet bulunmadığını, davacının önerilen işi kabul etmediğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Yerel Mahkeme Kararının Özeti;
Mahkeme, davacıyı aynı yerde çalıştırma imkanı bulunmayan işverenin davetinin davacı işçi tarafından kabul edilmediği, davacı ile imzalanan sözleşmede personel akdin baş tarafından belirlenen işverenin asıl iş yerinden ayrı olarak iş yeri şehrinde veya şehir dışında kurulmuş veya kurulacak daimi veya geçici iş yerlerine sürekli olarak nakledilebilir ve nakledilmeyi kabul etmemesi halinde personelin iş sözleşmesinin bildirimsiz ve tazminatsız feshedileceği hükmü yer aldığı, davacının bu sözleşmeyi ihtirazı kayıtsız imzaladığı, somut olayda … barajının %98 tamamlandığı, davalı işverenlik ve DSİ tarafından 06.08.2014 tarihli tasfiye protokolü ve davalı işveren tarafından gönderilen emsal işçilere ait bordrolarda şoför olarak çalışan işçi bulunmaması ve sadece 25 işçinin çalıştığı ve davalının işe davet yazısı dikkate alındığında; davacının işe başlatılmadığından söz etmek mümkün olmadığı gibi davacının işe esaslı bir neden bulunmadığı halde iş akdini haksız feshettiği, davacının çalışmasından sayılan 4 aylık sürede eklendiğinde davacının 1 yıllık izne hak kazandığı, bilirkişi tarafından yapılan hesaplamanın usul ve yasaya uygun denetime elverişli olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararı davacı vekili ile davalı … İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. vekili temyiz etmiştir.
Dosya içeriğine göre davalı tarafından temyize konu edilen miktar karar tarihi itibariyle kesinlik sınırında kalmış ve davalının temyiz istemi reddedilmiştir.
Dosyayı inceleyen Yargıtay 9.Hukuk Dairesi;
- Mahkemece … Baraj İnşaatının %98’inin tamamlandığı ve 25 işçinin çalıştığı tespit edilmekle, baraj inşaatının henüz tamamlanmadığı ve çalışan işçilerin olduğu sabittir.
- Bu nedenle davalı işverenin davacı işçiyi 4857 sayılı İş Kanununun 21. maddesine uygun biçimde işe başlattığından söz etmek mümkün değildir.
- Yine davalı işverenin işe iade başvurusu üzerine işe iadenin parasal sonuçlarından olan boşta geçen süreye ait ücreti ödemesi, savunma ile çelişki oluşturduğu gibi davet yazısında, işe başlama tarihindeki güncel ücret yerine “aynı özlük hakları ile işbaşı yapmaktan bahsedilmesi de bu davetin samimi ve yasal koşulları haiz olmadığını göstermektedir.”
Gerekçeleri ile davalı işverenin davacı işçiyi 4857 sayılı İş Kanununun 21. maddesine uygun biçimde işe başlatılmadığı kabul edilip temyiz olunan kararın bozulmasına karar vermiştir.
SONUÇ
- İşverenin işe davete dair beyanının ciddi ve samimi olması gerekir. Aksi takdirde işçinin 4857 sayılı İş Kanununun 21. maddesine uygun biçimde işe başlatılmadığı kabul edilip iş sözleşmesi işverence feshedilmiş sayılır .
- İşe iade kararı sonrası kural olarak işçiye aynı işi teklif edilmelidir. İşçinin çalıştığı proje tamamen bitmemiş ise işçiye farklı yerde çalıştırılacağının bildirilmesi işverenin samimi olmadığını gösterir.
- İşçinin işe başlama tarihindeki güncel ücret yerine aynı özlük hakları ile işbaşı yaptırılacağından bahsedilmesi işverenin davetinin samimi olmadığı sonucunu doğurabilir.
Stj. Av. Su Evrim Şanal
Okyay | Evren
Avukatlık & Arabuluculuk Ofisi
Not: Bu yazı Av. Eren Evren tarafından incelenerek yayına uygun bulunmuştur.