Kıdem Tazminatı, çalışan bir işçinin çalışma süresi boyunca verdiği emeğin karşılığını, çeşitli sebeplerle işyerinden ayrılır iken çalışma süresine oranla almasıdır.
İş Kanununda sayılı olan;
- işverenin haklı bir sebep olmadan işçiyi işten çıkartması,
- işçinin haklı bir sebeple işi bırakması,
- erkek çalışanların askerlik için işi bırakması,
- emekli olmak amacıyla işçinin işi bırakması,
- emeklilikle ilgili diğer şartları tamamlayıp emeklilik yaşını evinde beklemek amacıyla işçinin işi bırakması,
- kadın işçinin evlendikten sonraki bir yıl içinde işi bırakması,
- işçinin ölmesi
gibi nedenlerle iş ilişkisinin sona ermesi halinde işçi kıdem tazminatına hak kazanır. Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işçinin o işyerinde en az bir yıllık çalışma süresinin dolmuş olması gereklidir.
Birçok yazımızda bahsettiğimiz üzere işçinin bir işyerinde kesintisiz çalışması durumunda diğer şartların da varlığı halinde kıdem tazminatı konusunda sorun yaşanamamaktadır.
Ancak çalışma hayatında, bir işçinin aynı işyerinde giriş çıkışlar yaparak dönemler halinde çalışması durumu ile karşılaşılabilir. Bu dönemler halinde çalışmaları için işçinin kıdem tazminatı ne olacaktır? Nasıl hesaplanacaktır? Son çalışmasından önceki dönemler için kıdem tazminatı hakkı sona mı erecektir?
Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2014/4381 E. 2015/22826 K. Sayılı ve 1.7.2015 tarihli kararında bu konuyu değerlendirmiştir. Buna göre;
“Davacı, iş sözleşmesini haklı sebeple feshettiğini ileri sürerek kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsilini istemiştir.
Davalı, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Karar taraflar vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
…Taraflar arasında davacının kıdem tazminatına esas alınan hizmet süresi uyuşmazlık konusudur.
Dosya içeriğine göre, davacı 19.8.2004-23.6.2006 ile 7.9.2006-2.6.2009 ve son olarak 13.4.2010-12.10.2011 tarihleri arasında davalı işyerinde çalıştığını, önceki çalışma dönemlerinde iş sözleşmesini haklı sebeple feshettiği iddia etmiş, davalı işveren ise davacının 7.9.2006-2.6.2009 ile son olarak 13.4.2010-18.10.2011 tarihleri arasında çalıştığını, önceki çalışma dönemine dair kıdem tazminatı alacağının ödendiğini savunmuştur.
Mahkemece, davacının 1. ve 2. dönemler bakımından kıdem tazminatına hak kazanma şartlarının oluşmadığı, 2. çalışma dönemi sonrasına denk gelen 23.1.2010 tarihli çek çıkış belgesi ile davacıya kıdem tazminatı alacağına mahsuben iki farklı çek ile 3.315,00 TL lik ödeme yapıldığı belirtilerek, davacının sadece 1 yıl 5 ay 29 günlük süre bakımından kıdem tazminatı alacağı hesap edilmiştir.
Somut olayda, önceki çalışma dönemlerinin davacının haklı sebeple feshi ile sona erdiği ve işverenin de bu çalışmalara karşılık kıdem tazminatı ödediği dosya kapsamından anlaşılmaktadır. Davalı işverence iki farklı çek ile yapılan kıdem tazminatı ödemelerinin hak edilen dönem kıdem tazminatlarını tam olarak karşılayıp karşılamadığı tespit edilmeli, tam olarak karşılıyorsa önceki çalışma dönemlerinin tasfiye edildiği kabul edilmelidir. Yapılan ödemeler hak edilen kıdem tazminatı alacağını tam olarak karşılamıyorsa hizmet süreleri birleştirilmeli ve son ücrete göre kıdem tazminatı alacağı hesaplanmalı, yapılan önceki ödemeler yasal faizi ile birlikte mahsup edilmelidir. Eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.”
Sonuç olarak;
Bir işçi aynı işyerinde farklı dönemlerde çalışsa da çalıştığı dönemlere ilişkin olarak kıdem tazminatına hak kazanacaktır. Yani son çalışma döneminden önceki dönemler için de eğer kanundaki şartları sağlıyor ise kıdem tazminatı alacağı doğacaktır.
Bu önceki dönemler için ödemeler yapılmış ise öncelikli olarak bu ödemeler dönem kıdem tazminatı alacaklarını karşılıyor mu buna bakılır. Karşılıyor ise; işçi, artık önceki dönemler için doğan alacağını tahsil etmiş kabul edilir.
Ancak yapılan ödemeler önceki dönem kıdem tazminatı alacağını karşılamıyor ise; çalışma süreleri toplanır ve son çalışma dönemindeki ücrete göre kıdem tazminatı hesap edilir, yapılan ödemeler de bu hesaptan mahsup edilerek işçiye ödenir.
Av. Tuba Babaoğlu
Konya,