4857 Sayılı İş Kanunu’nun 18.maddesi uyarınca işçinin iş güvencesi hükümlerinden yararlanabilmesi için koşullardan birisi işçinin işletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekili ve yardımcıları veya işyerinin bütününü sevk ve idare eden ve işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan işveren vekili konumunda bulunmamasıdır.
Bu noktada uygulamada, şirket bünyesinde Bölge Müdürü görevinde çalışan personelin işe iade davası açıp açamayacağı sorunu karşımıza gelmektedir.
İş güvencesinden yararlanamayacak işveren vekilleri her şeyden önce, işletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekilleri ile yardımcıları olduğuna göre, işletmenin tümünü yöneten genel müdürler ile yardımcıları iş güvencesi hükümlerinden yararlanamayacaktır. Ancak belirtelim ki, işyerinde genel veya genel müdür yardımcısı unvanının kullanılması tek başına iş güvencesi kapsamı dışında bulunma sonucunu doğurmaz. Önemli olan, kendisine temsil yetkisi verilip verilmediği ve işletmenin bütününü yönetip yönetmediğidir; bu hususta görev tanımı ve konumuna bakmak gerekir.
İş güvencesinden yararlanamayacak işveren vekillerinin ikinci grubunu, işletmenin değil de işyerinin bütününü yöneten ve işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan işveren vekilleridir. Buna göre,işletmenin bütününü sevk ve idare edenler, başka bir şart aranmaksızın işveren vekili sayılırken; işletmenin değil de işyerinin bütünü sevk ve idare edenlerin 18. madde anlamında işveren vekili sayılabilmesi için ilave olarak, işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisini haiz olması şartı aranır.
İşyerinin tümünü sevk ve idare ile işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi katlanmış olarak, birlikte aranır. Dolayısıyla bir banka şubesi ile fabrika müdürü, işyerini sevk ve idare etmekle beraber, özgür iradesi ile işçi alma ve işten çıkarma yetkisi yoksa İş Kanunu’nun 18. maddesi anlamında işveren vekili sayılmaz. İş güvencesinden yararlanır.
Aynı şekilde, işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan insan kaynakları müdürü ile personel müdürü, işyerinin tümünü yönetmediğinden iş güvencesi hükümlerinden yararlanabilecektir.
Konu ile ilgili tartışma Yargıtay 22.Hukuk Dairesi’nin 13.09.2018 tarihli ve 2018/11146 E ve 2018/18819 K sy kararına konu olmuştur. Karara konu olan olaylarda;
Davacı vekili; feshin geçerli bir sebebi bulunmadığını ve asıl işverenin ..AŞ olduğunu öne sürerek feshin geçersizliğinin tespiti ile davacının işe iadesine karar verilmesini istemiştir .
Davalılar iki şirketin farklı olduğunu savunarak davanın reddini talep etmişlerdir.
Mahkemece, davalı ….AŞ yönünden davanın husumet sebebiyle reddine; diğer davalı şirket yönünden ise davanın kabulüyle feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine yönelik hüküm kurulmuş; davalı vekilinin mahkeme kararının bozulmasına yönelik talebi ile dosya incelenerek; Yargıtay 22.Hukuk Dairesi’nce, davalılar arasındaki ilişki netleştirilerek buna göre fesih tarihindeki işçi sayısının belirlenmesi ve davacının işveren vekili olup olmadığının araştırılması gerektiği gerekçesiyle bozma yapılmıştır.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda, davalılardan … ve …. ve Tic. A.Ş. yönünden husumetten ret; … Form kağıt San. Paz. Ve Tic. A.Ş. bakımından ise davacının işveren vekili olduğu, işçi sayısının ise 27 olduğu bu nedenler ile iş güvencesi hükümlerinden yararlanmasınun mümkün olmadığı gerekçesiyle ret kararı verilerek davanın reddine karar verilmiştir.
Karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dosyayı inceleyen Yargıtay 22.Hukuk Dairesi’ne göre;
Somut uyuşmazlık yönünden davacının durumu incelendiğinde, dosyaya sunulan belgelerden ve tanık beyanlarından anlaşıldığı üzere, davacının davalı … Form Kağıt San. Paz. ve Tic. A.Ş. ikinci derecede imzaya yetkili müdür olup işçi alma ve çıkarma konusunda kendisinden görüş alınmakla birlikte son yetkilinin kendisi olmadığı, işçi alma ve çıkarmada son yetkilinin davalı … Basım ve Kırtasiye San. ve Tic. A.Ş.’nin insan kaynakları olduğu davalının iş güvencesi hükümlerinden yararlanmasına engel bir durumun olmadığı tespit edilmiştir.
Davacının iş sözleşmesi 4857 Sayılı Kanun’un 17. maddesi uyarınca feshedilmiş olup feshin geçerli bir nedene dayandığı da ispatlanamamıştır.
Şu halde, davacının davalı … Form Kağıt San. Paz. Ve Tic. A.Ş.’ye işe iadesine karar verilerek, işe iadenin mali sonuçlarından davalıların birlikte sorumlu tutulmasına karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile davanın reddedilmiş olması hatalıdır.
gerekçeleri ile karar ortadan kaldırılarak davacının işe iadesine karar verilmiştir.
SONUÇ
1- İşletmenin tümünü yöneten veya işyerinin tümünü yönetip, işe alıp işten çıkartma yetkisi bulunan müdürler işveren vekili sayılır ve işe iade davası açamazlar.
2- İnsan Kaynakları departmanı bulunan ve görüşü alınmakla birlikte son karar yetkisi bulunamayan bölge müdürünün işe iade dava açma hakkı bulunmaktadır.
Av. Eren Evren
Okyay | Evren
Avukatlık & Arabuluculuk Ofisi