Sır Saklama Yükümlüğünün İhlali Halinde Tek Taraflı Cezai Şart

Bu yazımızda; sır saklama yükümlülüğünün ihlali halinde sadece işveren lehine düzenlenen tek taraflı cezai şart içeren düzenlemelerin geçerli olup olmadığını inceleyen Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’nin 22.12.2020 tarih ve 2018/4159 E ve 2020/19615 K sy kararı incelenmiştir

Borçlar Kanunu’nun 396.maddesine göre; işçi işverenin haklı menfaatinin korunmasında sadakatle davranmak zorunda olup İşçi, iş gördüğü sırada öğrendiği, özellikle üretim ve iş sırları gibi bilgileri, hizmet ilişkisinin devamı süresince kendi yararına kullanamaz veya başkalarına açıklayamaz. Ayrıca İşverenin haklı menfaatinin korunması için gerekli olduğu ölçüde işçi, hizmet ilişkisinin sona ermesinden sonra da sır saklamakla da yükümlü bulunmaktadır.

Sadakat Yükümlülüğünün kapsamında özellikle işverenin faaliyet konusundaki teknik sırları veya pazarlama bilgilerini bilen çalışanlar ile işverenler arasında ayrıca bir tek taraflı cezai şart düzenlemesi içeren sır saklama sözleşmeleri de imzalanabilmektedir.

Ancak diğer taraftan sır saklama yükümlülüğü içeren sözleşmelerde işveren lehine konulan tek taraflı cezai şart maddelerinin geçerli olup olmadığı da tartışılabilir bir konudur.

Özellikle Borçlar Kanunu’nun 420.maddesinde yer alan “Hizmet sözleşmelerine sadece işçi aleyhine konulan ceza koşulu geçersizdir” hükmü gereğince tek taraflı cezai şartın geçersiz olduğu da ileri sürülebilecektir.

Konu ile ilgili olarak Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’nin 22.12.2020 tarih ve 2018/4159 E ve 2020/19615 K sy kararında bu husus tartışılmıştır.  Karara konu olaylarda; Davacı işveren, davalı işçinin işyerinden ayrılmasından kısa bir süre önce kendisine ait cep telefonuna elli civarında gizli belgeyi indirmek suretiyle şirketin bilgi güvenliği politikasına aykırı davrandığı ve iş sözleşmesinin 11. maddesine göre sır saklama yükümlülüğünü ihlal ettiği, gerekçesiyle sözleşmede öngörülen tek taraflı cezai şartın tahsili talebinde bulunmuştur.

tek-tarafli-cezai-sart-bilgi

Davalı işçi, şirkete ait belgeleri cep telefonuna indirerek kaydettiğini kabul etmiş ancak bunu şirkete ait sınavlara girebilmek için kaydettiğini işyerinden ayrılmadan önce sildiğini belirterek davanın reddini savunmuştur.

Mahkemece tek taraflı cezai şartın sadece işçi aleyhine olduğu Türk Borçlar Kanun’unun 420. maddesine göre geçersiz olduğu gerekçesiyle bu yöndeki talebin reddine dair hüküm kurulmuştur.

Kararı Davalı vekili istinaf etmiş ve Bölge Adliye Mahkemesi’nce taraflar arasındaki iş sözleşmesinin 5/3, 11, 13. maddeleri uyarınca işçinin sır saklama yükümlülüğü ve bu yükümlülüğe ait sürelerin düzenlenmiş olduğu, ancak iş bu cezai şart hükümlerinin yalnızca işçi aleyhine vazedildiği, 6098 sayılı Borçlar Kanunun 420/1. Maddesi uyarınca yalnızca işçi aleyhine olan cezai şartın geçersiz olduğu düzenlemesi karşısında, ilk derece mahkemesince şirketin cezai şart talebinin reddine karar verilmesinde bir isabetsizliğin bulunmadığı gerekçesi ile davalı vekilinin istinaf talebi reddedilmiştir.

Davalı vekili bu kararı temyiz etmiştir.

Dosyayı inceleyen Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’nin tespitlerine göre; Davacı şirket teknoloji firması olup davalı işçi ile imzalanan iş sözleşmesinin 11. maddesinde bentler halinde gizlilik ve bilgi güvenliğine ilişkin kurallara yer verilmiş, işçinin bilgi güvenliği kurallarına uyması gerektiğini açıklamış, gizlilik ve bilgi güvenliği kurallarına aykırılık halinde işverene 150.000 TL cezai şart ödeneceği kurala bağlanmıştır.

Yargıtay’a göre; sözü edilen iş sözleşmesi hükmü gizlilik ve bilgi güvenliği yükümlülüklerinin ihlaline bağlı cezai şart öngörmekte olup bu durumda cezai şartın iki taraflı olmadığından bahisle geçersizliğinden söz edilemez.

Zira cezai şartın karşılığı işçinin öngörülen yükümlülüklere aykırı davranması olup Mahkemece salt TBK’nun 420. maddesine dayalı olarak davanın reddi hatalıdır.

tek-tarafli-cezai-sart-ihlal

Yargıtay’ın somut uyuşmazlık üzerinde yaptığı değerlendirme ile; Dosya içinde bulunan ve davalı işçiye imzalatılmış olan bilgi sistemi güvenlik kurallarının 5.3.2 maddesinde;”…’den yazılı izin almaksızın kullanıcı …’in ağlarını kullanarak şirketin dışındaki kişisel mail kutularına(şirket dışındaki kendi kişisel mail kutusu dahil) veya diğer mail adreslerine …’in ticari ve ticari olmayan faaliyetleri ile ilgili bilgiler dahil olmak üzere …’in gizli bilgilerini gönderemez.” ile 5.3.3. maddesinde; “…’den yazılı izin almaksızın kullanıcı usb, kızılötesi, bluetooth vb. Bağlantıları kullanarak …’in bilgisayardan özel kayıt cihazlarına veya bilgisayarlarına …’in ticari ve ticari olmayan faaliyetleri ile ilgili bilgiler dahil olmak üzere veri aktaramaz.” şeklinde kurallara yer verilmiş olup davacının işverene ait 51 adet bilgileri kendi cep telefonuna indirdiği tartışmasız durumdadır.

İlk Derece Mahkemesince  bu konuda bilirkişi raporu alınmış olup kopyaların data niteliği taşıdığını ve çokluğu dikkate alındığında ders çalışmak için indirimin düşünülemeyeceği, davalı işçinin sır saklama yükümlülüğü aykırı davrandığı sonucuna varılmıştır gerekçesi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararına karşı yapılan temyiz başvurusu kabul edilmiş ve BAM kararının bozulmasına ve dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.

Sonuç

  • Sır Saklama Yükümlülüğü içeren sözleşmelerde işveren lehine tek taraflı cezai şart düzenlenmesi mümkündür. Çünkü burada cezai şarta konu eylem işçinin yasadan kaynaklı sadakat yükümlülüğünün karşılığıdır.
  • İşçinin, İşverenin teknik bilgi ve belgelerini kendi şahsi cep telefonu veya e-posta hesabı gibi konumlara indirmiş olması, gizlilik ve sadakat yükümlülüklerinin ihlali olarak kabul edilebilecektir.
  • Sır saklama yükümlülüğü maddesinde cezai şart bulunsa bile bu tek taraflı cezai şartın fahiş olup olmadığının tespiti mahkemede olup hakimin cezai şartı tamamen ortadan kaldırma konsunda olmasa da miktarını indirme konusunda yetkisi bulunmaktadır.

Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’nin 22.12.2020 tarih ve 2018/4159 E ve 2020/19615 K sy kararının tam metnine bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz

  Av. Eren Evren

            Okyay | Evren  

 Avukatlık & Arabuluculuk Ofisi

         www.okyayevren.com

Yorum Bırak

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir