Bu yazımızda otobüs, kamyon veya tır gibi ticari araçları kullanan şoförlerin fazla çalışma talepli davalarda dinlenen tanık beyanlarının yasal süreleri aşan beyanlarının dikkate alınmaması gerektiğine hükmeden Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’nin 09.12.2020 tarihli ve E. 2016/33810 K. 2020/17832 sy kararı incelenecektir
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
Kamyon, Tır veya otobüs gibi uzun yol şoförlerinin fazla çalışmaları ile ilgili açılan davalarda fazla çalışmanın ispatı özellikl arz eder. Yük taşımacılığında kullanılan araçların takograf kayıtları, yolcu taşımacılığında kullanılan araçların terminal giriş çıkış kayıtları yazılı delil olarak tanık beyanlarına nazaran daha güvenilir delillerdir. Bu tip belgeler olmadığında tanık beyanları dikkate alınacaktır.
Ancak tanık beyanları dikkate alınırken yasal sınırlamaların da gözden kaçırılmaması gerekir. Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin Ticari amaçla yük ve yolcu taşıyan motorlu araç sürücüleri ile bir yarar karşılığında sürücülük yapanların 24 saatlik herhangi bir süre içinde; toplam olarak 9 saatten ve devamlı olarak 5 saatten fazla araç sürmeleri yasaktır.
Peki yasal durum böyle olmasına rağmen şoförlerin fazla çalışma taleplerinde tanıkların yasal süreleri aşan beyanlarına göre hesap yapılabilir mi ?
Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’nin 09.12.2020 tarihli ve E. 2016/33810 K. 2020/17832 sy kararında bu konu tartışılmıştır.
Karara konu olan olaylarda
Davacı dava dilekçesinde davalıya ait otobüste şoför olarak 05.45 ve 00.00 saatleri arasında çalıştığını ve fazla mesai yapmasına rağmen ücretlerinin ödenmediğini iddia etmiştir.
Davalı … ise davacının trafik düzenlemeleri gereği en fazla 9 saat araç kullanabileceğini ve bunun kontrollerinin her otogar çıkışında polislerce yapıldığını savunarak fazla mesai talebinin reddine karar verilmesi gerektiğini belirtmiştir.
Yargılama sırasında dinlenilen davacı tanıkları davacının haftada 7 gün 05.45-00.00 saatleri arasında çalıştığını beyan etmişler, hükme esas alınan bilirkişi raporunda da, tanık beyanlarına itibarla davacının günde 18 saat çalıştığı, bu çalışmasından 6 saat dinlenme ve bekleme süresi düşerek haftada 6 gün günde 12 saatten toplam 72 saat çalıştığı ve 27 saat fazla mesai yaptığı kabul edilerek hesaplama yapılmış ve davalı tarafından bu alacakların ödediğinin ispatlanamamış olduğu ve bilirkişi raporunun dosya kapsamına uygun ve denetime elverişli olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Karar davalı … tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz incelemesi için dosyayı inceleyen Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’ne göre; Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda tanık beyanları esas alınarak, Karayolları Trafik Kanunu Yönetmeliği’nin 98/A maddesindeki günlük 9 saat araç kullanmaya ilişkin yasal sınırlamalar gözetilmeden, davacının haftanın 6 günü günde 12 saat çalıştığı kabul edilerek yapılan hesaplamada haftalık 27 saat üzerinden fazla çalışma ücret alacağının belirlenmesi isabetsiz olmuştur.
Mahkemece yapılması gereken, Karayolları Trafik Yönetmeliğine göre bir şoför günde en fazla 9 saat araç kullanabileceğinden, davacının ara dinlenme süresi hariç günde 9 saat çalıştığı kabul edilerek fazla çalışma ücretinin, tanık beyanlarına göre haftada 7 gün günde en fazla 9 saatlik çalışma üzerinden hesaplanması gerekmektedir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç
- Ticari amaç ile yük veya yolcu taşımacılığı yapan şoförlerin 24 saatlik süre içerisinde 9 saatten fazla araç sürmeleri yasaktır.
- Şoförlerin fazla mesai iddiaları ile ilgili hesaplama yapılırken takometre veya giriş çıkış kayıtları gibi yazılı deliller öncelikli olarak hesaplamaya esas alınmalı bunlar yok ise tanık beyanları dikkate alınmalıdır.
- Ancak mevzuat gereği şoförlerin 9 saatten fazla çalışmaları yasak olduğu için yapılacak hesaplama haftada 7 günde en fazla 9 saatlik çalışma üzerinden yapılmalıdır.
Av. Eren Evren
Okyay | Evren
Avukatlık & Arabuluculuk Ofisi