Bu yazımızda çalışanın izinsiz fotokopi çekmesi halinde bu durumun sadakat borcuna aykırılık oluşturup oluşturmayacağı ve bu durumun işveren açısından haklı fesih sebebi olup olmayacağı ile ilgili Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’nin Aralık 2019 tarihli kararı incelenmiştir.
İş hukukunda kendine uygulama alanı bulunan Sadakat borcu, işveren açısından işçiyi koruma ve gözetme, işçi açısından ise işverenin ve işyerinin çıkarlarını koruma, işverene ekonomik, ticari veya mesleki bakımdan zarar verebilecek her türlü davranıştan kaçınma borcu biçiminde kendini gösterir.
Sadakat borcu, işçi ile işveren arasındaki iş ilişkisinin karşılıklı borç doğuran kişisel bir ilişki olmasının doğal bir sonucudur. Sadakat borcunu ihlal edebilecek işçinin, davranışlarının neler olabileceğinin önceden belirlenmesi ve tek tek sayılması mümkün değildir. Ancak, işverenin haklı nedenle fesih hakkını hükme bağlayan İş Kanunu’nun 25. maddesinin 2. bendinin b, d ve e fıkralarında bu borca aykırılık halleri yer almaktadır.
Kanunun (e) fıkrasına göre işçi “işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda” bulunamaz. Görülüyor ki, bu hükümde sadakat borcuna aykırı, diğer deyimle doğruluk ve bağlılığa uymayan bazı haller örnek olarak gösterilmiş ancak benzer davranışların da bu borcun ihlalini oluşturacağı kabul edilmiştir.
İşçinin işi ile ilgili olan belgelerin izinsiz fotokopisini çekmesi ve kendisine aktarması acaba sadakat yükümlülüğünü ihlal eden bir davranış mıdır ? İşverenin işyerinde izinsiz fotokopi çeken çalışanın iş akdini haklı sebeple feshetme imkanı var mıdır ?
Bu konuya ilişkin Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 19.12.2019 tarihli, 2016/26856 Esas ve 2019/22796 Karar sayılı kararının incelenmesinde fayda vardır.
Karara konu olan olaylarda bir asansör firmasında 1997 yılında çalışmaya başlayan davacı asansör üretim ve bakımı ile ilgili teknik dökümanların kopyalarını kendisine almış ve yapılan incelemede davacının dolabında 43 adet teknik belge fotokopisi bulunmuş ve davacının iş akdi 19/02/2014 tarihinde doğruluk bağlılığa uygun olmayan davranışları sebebi ile tazminatsız bir şekilde noter aracılığı ile feshedilmiştir.
-
Davacının İddiaları
Davalının iddia etmiş olduğu gibi bir şirket kurmak için 1.000,000 TL gibi bir sermaye gerektiğini, aldığı ücret ile kıt kanaat geçinen ve bir kuruş dahi birikimi olmayan müvekkilinin asla şirket kurmak gibi bir niyeti ve hazırlığının olmadığını, davalı iddialarının tamamen hayal ürünü olduğunu, davalının kontrollü olduğunu iddia ettiği şirket evraklarının piyasada dolaşan ve pek çok kimsede bulunan evraklar olduğunu, müvekkilinin çalma niyeti olsa bu evrakları dolabında tutmayacağını, müvekkilinin iş akdinin haksız feshedilmesine rağmen işçilik alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötü niyet tazminatı ve yıllık izin ücreti alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Karara konu Dava, iş sözleşmesinin haksız feshi nedeniyle kıdem, ihbar, kötü niyet tazminatı ve yıllık izin ücreti alacaklarının tahsili istemine ilişkindir. Dava konusu uyuşmazlık kapsamında, davacının işyerinde çalışırken işverene ait belgeleri fotokopi çekerek kopyaladığı; bu belgelerin fotokopilerinin çekilmesinde yetkisi ve izni bulunmadığının bizzat davacı tanığı tarafından ifade edildiği belirtilmiştir. Yargıtay 9. Hukuk Dairesince Davacı işçinin bu eyleminin doğruluk ve bağlılığa aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
-
Davalının Savunması
Davalı taraf ise bu ifadelere karşılık olarak:
- Şirket sahibinin bizzat teknik üretimin başında olduğunu, emek verdiği ürünlere ait meslek sırrı kabul edilecek bilgilerin yanında uzun yıllar çalışmış ve çalışmakta olan davacı tarafından kopyalandığını;
- bu belgelerle yeni bir yapılanmaya girdiğini;
- Davacının sakladığı belgeleri bulup tutanak altına aldıklarını;
- teknik bilgilerin “kontrollü belge” olarak adlandırıldığını, dokümanların kontrolü prosedürü başlıklı belgede kontrollü dokümanın hazırlanması, onayı, yayımlanması, dağıtımı, revizyonu, iptali ve saklanması kontrol altında bulundurulan belgeler olarak tarif edildiğini,
- kontrollü kopyaların kimlere dağıtılacağı konusunda karar yetkisinin genel müdürde olduğunu, üzerinde kontrollü doküman kaşesi bulunan kopyaların ilgili bölüm ve kişilere imza karşılığı teslim edildiğini, davacının iş akdinin haklı nedenle feshedildiğini, alacağı bulunmadığını
savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Davalı taraf ayrıca, birleştirilen 2014/97 Esas sayılı dosyada davalının(Davacı işçi) doğruluk ve bağlılık kuralına uymayan sadakat borcuna aykırı davranışları sergilediği iddiasında öne sürmüş olup, işçiden tazminat talebinde bulunmuştur.
-
Yerel Mahkemenin Kararı
Yerel Mahkemece sadakat yükümlülüğüne aykırılık oluşup oluşmadığının tespiti açısından üçlü bilirkişi heyetinden rapor alınmış, alınan rapor doğrultusunda davacıya istinat olunan iddiaların yerinde olmadığı…” gerekçesiyle davacının kıdem ve ihbar tazminatı talepleri kabul edilmiş ve birleşen davanın reddine hükmedilmiştir. Yargıtay’ın kararından yerel mahkemenin hükmüne esas bilirkişi raporundaki tespitlerin detayına ulaşılamamıştır.
-
Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’nin Kararı
Yerel Mahkemece verilmiş olan işbu Kararı davalı- birleşin dosya davacısı işveren vekili temyiz etmiştir.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi somut uyuşmazlığa ilişkin kararında, İş Kanunu’nun 25/2-e maddesi ışığında bir karar vermiş olup Yerel Mahkemece varılan sonucun dosya kapsamına uygun olmadığı kanaatine varmıştır.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi İlgili Karar’da:
“Dosyadaki bilgi ve belgelerden davacının işyerinde çalışırken işverene ait belgeleri fotokopi çekmek suretiyle kopyaladığı, bu belgelerin fotokopilerinin çekilmesinde yetkisi ve izni bulunmadığının bizzat davacı tanığı M. G. tarafından ifade edildiği, davacının bu eyleminin doğruluk ve bağlılığa aykırı olduğu anlaşıldığından mahkemece davacının kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin reddine karar verilmesi gerekirken aksine düşüncelerle kabulüne karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.”
İfadelerine yer verilmiştir. Ancak yine Yargıtay’ın kararında birleşen dava ile ilgili bir hüküm bulunamamıştır.
Sonuç olarak;
- İşverene ait belgelerin yetkisiz ve izinsiz bir şekilde işverenin haberi olmadan fotokopilerinin çekilmesi sadakat yükümlülüğüne ve doğruluk ile bağlılığa aykırı bir eylemdir.
- Belgelerin yetkisiz ve izinsiz bir şekilde fotokopilerinin çekilmesi sonucunda iş akdinin işveren tarafından haklı nedenle feshi durumu ortaya çıktığından işçinin kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin reddi gerekmektedir.
Stj. Av. Can Hakan
Okyay | Evren
Avukatlık & Arabuluculuk Ofisi
Not: Bu yazı Av. Eren Evren tarafından incelenerek yayına uygun bulunmuştur.