4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II-d bendi uyarınca işçinin işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması işverene haklı nedenle fesih hakkını vermektedir. İşçinin işyerine alkollü gelmesi hususunun değerlendirilebilmesi için öncelikle işyeri kavramının tanımlanması gerekmektedir.
İş Kanunu’nda işyeri; işveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği birimdir. Yine maddenin devam hükümlerinde işverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen yerler (işyerine bağlı yerler) ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve meslekî eğitim ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçlar da işyerinden sayılmaktadır. İlgili madde gereğince işverenin işçiye işin gerçekleşmesi için tahsis ettiği araç da işyeri sayılacaktır. Bu sebeple işçinin alkollü olarak şirket aracını kullanması durumunda İş Kanunu’nun 25/II-d hükmünde yer alan sarhoş olarak işyerine gelme hükümleri uygulanabilecektir.
Peki işçinin alkollü olarak işyeri aracını kullandığı sırada trafik kazası geçirmesi haklı nedenle fesih sebebi teşkil edebilecek midir? Alkollü işçinin kazada hiçbir kusurunun bulunmaması feshin niteliğini etkileyecek midir?
Bu hususa ilişkin olarak görülmekte olan bir uyuşmazlıkta Yargıtay 9. Hukuk Dairesi şoför olarak çalışan işçinin feshe konu kazada kusuru olmasa dahi alkollü olarak direksiyon başına geçmesi nedeniyle haklı feshe sebebiyet verdiği, böylelikle işçinin kıdem ve ihbar tazminatına yönelik taleplerin reddi gerektiğine hükmetmiştir.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 15.01.2019 tarihli 2016/18092 E. Ve 2019/1008 K. sy kararına konu olan olaylarda;
- Dava Konusu Uyuşmazlık
Yargıtay kararında anlatıldığı üzere; davalı asıl işverenin işinde, alt işveren nezdinde şoför olarak çalışan davacı 08/07/2013 tarihinde sabah saatlerinde maddi hasarlı ve yaralamalı trafik kazasına karışmış ve yapılan ölçümde davacının 0,50 promil alkollü olduğu tespit edilmiştir.
Davacının kazanın meydana gelmesinde bir kusuru tespit edilmemiştir.
Ancak davacının iş akdi alt işveren tarafından bildirimsiz ve tazminatsız olarak feshedilmiştir.
- Davacı Vekilinin İddiaları ve Talepleri
Davacı vekili; davalılardan … Çevre Koruma ve Atık Maddeleri Değerlendirme Sanayi ve Ticaret A.Ş.ye ait işyerinde diğer davalının alt işverenliğinde şoför olarak çalışırken bir kazaya karıştığını, kazada kendisinin kusursuz olup diğer araç şoförünün tam kusurlu olduğunu, buna rağmen iş sözleşmesinin işverence haksız şekilde feshedildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatı ile fazla çalışma, hafta tatili, yıllık izin, ulusal bayram ve genel tatil alacaklarının tahsilini talep ve dava etmiştir.
- Davalı Vekillerinin Savunmaları
Davalı … Çevre Koruma ve Atık Maddeleri Değerlendirme Sanayi ve Ticaret A.Ş. vekili, zamanaşımı def ini öne sürüp, davalının uzmanlık alanı olmayan bazı hizmetleri ihale yoluyla temin ettiğini, davacının bu kapsamda farklı yükleniciler bünyesinde 15.05.2006 tarihinden itibaren çalıştığını, davacının Teknik Katı Atık Yönetimi Tic. Ltd. Şti.’nin personeli olarak çalışmakta iken karıştığı trafik kazasında 0,50 promik alkollü olduğunun tespit edildiğini, bu nedenle 12.07.2013 tarihinde iş akdinin sona erdirildiğini, alacağı olmadığını savunarak gerek husumet yokluğundan gerekse esastan davanın reddini istemiştir.
Asıl işveren vekili husumet itirazında bulunmuştur.
- İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti
İlk Derece Mahkemesi, iki davalı arasında asıl-alt işveren ilişki olup davacı alacaklarından birlikte sorumlu oldukları, iş sözleşmesinin feshine konu kazada davacı 0,50 promil alkollü olsa da kazanın oluşumunda kusuru bulunmadığı buna göre iş sözleşmesinin feshinin haksız olduğu, buna göre davacının kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazandığı gibi yıllık izin ve genel tatil ücreti alacakları da olduğu ancak fazla çalışma ve hafta tatili ücreti alacağı olmadığı, gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne, karar verilmiştir.
Kararı … Çevre Koruma ve Atık Maddeleri Değerlendirme San. ve Tic. A.Ş. (…A.Ş.) vekili temyiz etmiştir.
- Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin Kararı ve Gerekçesi
Dosyayı inceleyen Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’ne göre;
“Şoför olarak çalışan davacının işyerine ait aracı alkollü olarak kullanması işverene 4857 saylı Kanunun 25/II-ı madde hükmüne göre haklı fesih imkanı verir. Davacı, feshe konu kazada kusurlu olmasa dahi alkollü olarak direksiyon başına geçmesi nedeniyle haklı feshe sebebiyet vermiştir.”
Buna göre Mahkemece davacının kıdem ve ihbar tazminatına yönelik taleplerin reddi gerekirken hatalı değerlendirme ile kabulü isabetsizdir.”
Yıllık izin ücretinin çıplak ücret yerine giydirilmiş ücret üzerinden hesaplanması da hatalı olup ayrı bir bozma nedenidir.
SONUÇ
- Şirket aracı İş Kanunu’na göre işyeri olarak sayılmaktadır.
- Alkollü olarak şirket aracını kullanan işçinin iş akdi, karışmış olduğu trafik kazasında kusurlu olmasa dahi haklı sebeple sona erdirilebilir.
Av. Burçak Kandemir
Okyay | Evren
Avukatlık & Arabuluculuk Ofisi