İş Kanunu'na göre İş akdini haklı veya geçerli bir sebep olmaksızın fesheden taraf diğer tarafa iş kanunundan kaynaklanan ihbar tazminatını ödemek zorundadır. Ancak işverenler tarafından bazı durumlarda işçi feshe zorlanmaktadır. Bu durumda iş sözleşmesini haklı sebebe dayalı olarak fesheden veya istifa eden işçinin ihbar tazminatı talep etmeye hakkı var mıdır ?
İşçinin sözleşmesini haklı sebebe dayalı olarak feshedebileceği (istifa edebileceği) haller İş Kanunu'nun 24.Maddesinde belirtilmiştir. Buna göre;
Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:
I. Sağlık sebepleri:
a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.
b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.
II. Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa.
b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.
c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa.
d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.
e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse,
f) Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa.
III. Zorlayıcı sebepler:
İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.
İş akdini 24.maddeye göre feshederek istifa eden işçi işvereninden kıdem tazminatını talep edebilecek ise de ihbar tazminatını talep edemez.
Bu konu Yargıtay 9.Hukuk Dairesi'nin 17.10.2012 tarih ve 2010/26015 E ve 2012/34901 K sy kararında tartışılmış ve yüksek mahkeme "Haklı dahi olsa iş akdini fesheden davacının ihbar tazminatına hak kazanamayacağının gözetilmemesi" gerekçesi ile işçi lehine İhbar Tazminatına hükmeden Yerel Mahkemenin kararını bozmuştur.
Bu durum özellikle işçisini işten çıkartmak isteyen ancak işe iade davası ile ihbar tazminatı risklerine maruz kalmak istemeyen işverenler tarafından kötüye kullanılmakta ve işçiler feshe zorlanmaktadır. Fakat Yargıtay'ın 2012 tarihli son içtihatlarında da bahsedildiği üzere bu durumda işçi yalnızca Kıdem Tazminatına hak kazanabilecek ve sözleşmeyi kendisi feshettiği için ihbar tazminatı alamayacak ve işe iade davası açamayacaktır.
İş akdi feshe zorlanan işçinin aleyhine olan bu durum mobbing davaları veya eşitlik ilkesine aykırılık tazminatları ile engellenebilir.
Merhaba ;
Sekreter olarak girdim sonrasında satış pazarlama asistanı oldum ne maaşım nede sigorta kodum değişti .
4 senedir aynı iş yerinde çalışmaktayım tazminatımı alıp çıkmak istiyorum. Bunun için nasıl bir yol izleyebilirim.
Mrhaba ben yaklasik 6 senedir bankada hizmetliyim.Yeni mudurumuz performansimi begenmedigini benim sirketimle calismak istemedigini ve beni cikarip baska bir sirkete gecmek istedigini soyledi.Bunu bana soyledi bende begenmiyosaniz cikarin dedim. Performans dusuklugu yazip sirkete yolladi uyari verdiler.savunma yazdim uyariyi tamamladim bidaha yazi yazildi çıkışım verilcek derken bide para cezası kestiler.Kendim cikayim diye ugrasiyorlar ben simdi ne yapayim.Sirketim istanbulda ben Bursadayim gelip bikere bile denetlemeden ceza kestiler.Ben bu cezalarin hicbirini kabul etmedigimide yazdim yinede uygulandi ne yapmaliyim.tesekkur ederim.