Ülkemiz ve dünyanın yaşamış olduğu Covid-19 salgını sebebi ile birçok işyeri “home office” olarak tabir edilen evden çalışma sistemine geçmiştir. Ancak salgın öncesinde de işin yapısına uygun olması durumunda herhangi bir ofis veyahut fiziksel ortamda bulunma gerekliliği olmayan işlerde- da işçi ve işverenin anlaşması ile home office çalışma sisteminin iş hayatında uygulandığı görülmektedir.
Kişinin evden çalışma sistemi pek tabi ki işyerinde göstermiş olduğu çalışmadan pek çok farklılıklar içermektedir. Özellikle belli bir iş hedefini tutturma, bir projenin yetişmesi gereken son tarih (deadline) gibi durumların söz konusu olması halinde işçi çalışma saatini ve sistemini görevini zamanında ve gereği gibi yerine getirebilecek şekilde kendisi ayarlayabilmektedir.
Peki Home Office sistemi ile çalışan bir işçi kanunun öngördüğü çalışma saatinin üzerinde çalıştığından bahisle fazla mesai ücret talep edebilir mi? İşçinin bu talebi haklı bir talep midir?
Bu hususa ilişkin Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, 20.06.2018 tarihli 2015/34907 E. 2018/15287 K. sayılı kararında home office çalışma şekliyle çalışan işçilerin üzerinde işverenin doğrudan kontrolünün olmadığı ve kendi mesailerini kendilerinin düzenlemekte olduğu gerekçesi ile Yerel Mahkemenin fazla mesai ücret talebinin kabulünü hatalı bulmuştur.
Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin 20.06.2018 tarihli 2015/34907 E. 2018/15287 K. sayılı ilgili kararında;
Taraflar arasındaki uyuşmazlık davacı işçinin fazla mesai ücreti alacağına hak kazanıp kazanmadığı konusundadır.
Somut olayda, davacı taraf pazarlama elemanı olarak çalıştığını, pazarlama faaliyeti sırasında sürekli fazla mesai yapmış olmasına rağmen fazla mesai ücretlerinin davalı işveren tarafından ödenmediğini iddia etmiştir. Davalı taraf ise davacının bölge satış ve pazarlama sorumlusu olarak çalıştığını, şirkette en üst düzeyde temsil yetkisine sahip olduğunu şirket merkezinde çalışmadığından kendisinin mesai saatlerini kendisinin düzenlediğini savunmuştur.
Mahkemece, dinlenen tanık beyanları doğrultusunda davacının çalıştığı dönemde fazla mesai yaptığı ancak karşılığının ödendiğinin davalı işverence ispatlanamadığı gerekçesiyle davacı lehine fazla mesai ücretine hükmedilmiştir. Davacı tanıkları beyanlarında davacının bölge sorumlusu olduğunu ve davacı tanığı … davacının home office şeklinde çalıştığını belirtmişlerdir. Davacı tanıklarından … ve … kendilerinin de davacı gibi bölge sorumlusu olduklarını beyan etmiş olup dava dilekçesi ekinde sunulan çalışma bölgelerine dair şemada davacının tanıklarla aynı konumda olduğu görülmektedir. Bu davacı tanıkları tarafından benzer taleplerle davalı aleyhine açılan davalara dair kararlar Dairemiz temyiz incelemesinden geçmiş, davacı tanığı …’ün davasında mahkemece fazla mesai alacağına dair verilen red kararı bozma kapsamı dışında kalmış, diğer davacı tanığı …’ın davasında da fazla mesaiye dair hüküm Dairemizce verilen kararla bozulmuştur.
Söz konusu davalarda, davacı işçilerin bölge satış ve pazarlama sorumlusu olarak üst düzey yönetici pozisyonunda home office çalışma şekliyle çalıştıkları, işverenin doğrudan kontrolünün olmadığı ve kendi mesailerini kendilerinin düzenlemekte olduğu gerekçeleriyle fazla mesai talepleri reddedilmiştir. Açıklanan nedenlerle, davacının işyerindeki konumu da dikkate alındığında, emsal bu dosyalarla aynı nitelikte olan davacının davasında ise fazla mesai talebinin kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
şeklinde hüküm tesis etmiştir. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin söz konusu hususa ilişkin kararı Yargıtay önceki içtihatları ile de uyumluluk göstermektedir.
Nitekim Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2013/10875 E. 2015/6980 K. sayılı kararında da;
“Somut olayda, dosyadaki bilgi ve belgelerden davacının home-office çalışma düzeni ile çalıştığı sabittir. Bu çalışma sistemine göre davacının mesai saatlerini kendisinin belirlediği, belirli bir saat mefhumuna bağlı çalışmadığı anlaşıldığından, davacının fazla çalışma ücreti isteminin reddi gerekir. Home- office çalışan davacının, genel tatil günlerinde çalışması da kendi insiyatifindedir. Bu nedenlerle davacının fazla çalışma ve genel tatil ücret istemlerinin reddi gerekirken, kabulüne karar verilmesi isabetsizdir.”
şeklinde hüküm tesis ederek home Office çalışan işçilerin belirli bir saat mefhumuna bağlı olarak çalışmadıkları ve bu nedenle çalışma saat ve şekillerinin kendi insiyatiflerinde olduğundan bahisle davacının fazla mesai ve genel tatil ücret istemlerinin reddine karar vermiştir.
SONUÇ
Home Office sistemi ile çalışan işçilerin mesai saatlerini kendi belirlemesi, işverenin çalışanın üzerinde doğrudan bir kontrolünün olmaması nedeni ile bu çalışma şekli ile görevini ifa eden işçiler fazla mesai ücretine hak kazanamazlar.
Av. Burçak Kandemir
Okyay | Evren
Avukatlık & Arabuluculuk Ofisi